محسن نوروزوند - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مشگین شهر، اردبیل، ایران
محمدمهدی رئیس سمیعی - دکتری معماری دانشگاه شهید بهشتی، تهران ، ایران

نور را می توان پدیده نور در گفتار معمولی و فشار نور در علم تلقی کرد . نور به عنوان ماده، نامرئی است . ما نمی توانیم متوجه عبور آنشویم مگر این که از میان غبار، دود و یا ذرات معلق آب رد شود . درون شعاع نور هیچ چیز وجود ندارد . شعاع های نور لیزر طوری ازدرون هم می گذرند که گویی چیزی آنها را تشکیل نداده است . از آنجایی که معماری مظهر و تجلی عینی اندیشه های انسانها می باشد؛لذا این ضرورت پیش می آید که جهت شناختن نور در معماری اسلامی و مبنای نظری حاکم بر این معماری رجوعی به اندیشه هایحاکم بر اذهان مردمان آن اعصار داشته باشیم؛ و از آنجا که معماری اسلامی بیش از هر معماری دیگر با غنی ترین ابعاد وجودیانسان در تعاملی دوسویه است؛ لذا لزوم پرداخت به اندیشه حاکم بر تفکر معماران و سازندگان آن از دیدگاه اهل قلم دوچندان مینماید . معماری اسلامی معماری حقیقت جوست، حقیقت در معماری کمال است و کمال از آن بری تعالی است و هر چه در اینمعماری حضور دارد، عضوی از آن است که جداناپذیر است و روی به سوی حقیقت دارد . آیا می توان گفت نور نشانی از حرکت بهسمت حقیقت است که حالت فیزیکی و مادی ندارد؟ آیا موضوع نور در کنار عوامل دیگر مانند اقلیم و موقعیت قرارگیری یک بنوا، ونحوه ی استفاده از آن در معماری، مطرح می شود؟ نور از عوامل موثر بر ارزش فضایی است که به عنوان غیر موادی ترین عنصرمحسوس طبیعت، همواره در معماری اسلامی وجود داشته است.در این مقاله با روش تصیفی- تحلیلی جنبه های تجلی نور در معماری اسلامی پرداخته تا از آن به عنوان نماد عقل الهی و منشأ تمام پاکی ها و نیکی ها و خارج شدن انسان از تاریکی جهل وتابیده شدن نور معرفت در وجودش یک هدف نهایی معرفی کنیم.

نور، معماری، معماری اسلامی، حقیقت