ابوالفضل بهنیافر - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
هادی قنبرزاده - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
مجتبی اسدی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ژئومورفولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
سکینه پاد - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته ژئومورفولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

واحدهای ژئومورفیکی از اجزا سیستم رودخانه ای محسوب می شوند بطوری که در بسیارموارد فرایندهای ژئومورفیکی باعث بروز مخاطرات محیطی از جمله سیلاب می گردند .در این مقاله شهر شاندیز و حوضه آبخیز آن از لحاظ مخاطرات ناشی از فرآیندهای ژئومورفیکی رودخانه ای مورد بررسی قرار گرفته است. شهرشاندیز در طول جعرافیایی 59 درجه 15 دقیقه تا 59 درجه 21 دقیقه 30ثانیه شرقی و عرض جعرافیایی 36 درجه 22 دقیقه 40 ثانیه تا36 درجه 25 دقیقه 15 ثانیه شمالی درشمال شرق کشور ایران در ارتفاع متوسط 1400 متری از سطح دریا واقع شده است مساحت حوضه آبریز شاندیز 222.01 کیلومتر مربع و محیط حوضه 86.16 کیلومتر منطقه مورد بحث در غرب مشهد در استان خراسان رضوی واقع شده که جزیی از حوضه ابریز کشف رود می باشد روش تحقیق بصورت تجربی تحلیلی بوده است و برای شناخت رفتار حوضه مورد مطالعه ابتدا متغیرهای ژئومورفیکی رودخانه ای و فاکتورهای موثر در مخاطره سیلاب منطقه شامل , پوشش گیاهی تراکم زهکشی انحنای پروفایل خاک زمین شناسی شیب ضریب نگهداشت طبقات ارتفاعی طبقات بارشی فاصله از رود طول جریان کاربری اراضی انتخاب شدند . سپس با تهیه لایه ها مورد نیاز , اولویت بندی و تعیین روابط بین این متعییرها با آسیب پذیری از طریق روش تحلیل سلسله مراتبی AHpبا کمک نرم افزار Export choice انجام گرفت . پهنه های بحرانی به لحاظ مخاطره سیلاب عمدتا در محدوده ی تراکم روستاها , فضاهای تفریحی ییلاقی و کاربری های گردشگری و شبکه دسترسی به کلان شهر مشهد می باشد.نکته حائز اهمیت این که عوامل انسان ساخت مانند تعرض مناطق مسکونی و تاسیسات شهری به حریم اصلی رودخانه و آبراهه ها عدم رعایت اصول مهندسی در طراحی برخی از سازه ها مانند ابعاد نامناسب پل ها بر روی رودخانه نیز عامل تشدید کننده مخاطرات سیلاب در منطقه هستند . تسطیح و تراس بندی دامنه ها به منظور ساخت و سازها نه تنها موجب به هم خوردن تعادل دامنه ها شده بلکه موجب افزایش وزن بار دامنه ها, بار جامد و شدت سیل خیزی نیز شده است . بطور کلی اسیب ها ناشی از حرکات توده ای و سیلابی در محدوده شهر شاندیز تشدید گردیده است.

حوضه آبخیز شاندیز, سیل گیری , مدل تحلیل سلسله مراتبی ahp ژئومورفولوژی شهری