محمدرضا حاجی آقابابایی - عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
نرگس صالحی - دانشجوی کارشناسارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

رویکردهای گوناگون نقد ادبی می تواند افق های تازهای از معنای متن را پیش روی خوانندگان بگشاید و یکی از مهمترین اینرویکردها تحلیل متن براساس نظریات روانشناسانه است. از برجسته ترین نظریات در این حوزه می توان به نظریه روانکاوانه ی فروید اشارهکرد. بر اساس نظریه فروید ذهن آدمی از دو بخش خودآگاه و ناخودآگاه تشکیل شده است. خاطرهها و امیال سرکوب شده ی آدمی بخشناخودآگاه ذهن او را تشکیل می دهد که عمدتاً به صورت غیرارادی در رویاها، رفتارها و حتی لغزش های کلامی نمود می یابند. توجه به اینموارد می تواند اطلاعات قابل ملاحظه ای برای شناخت بهتر فرد به دست دهد. در مقاله حاضر با کمک گرفتن از نظریه های روانکاویمختلف، بویژه روانکاوی فروید، تحلیلی از داستان کوتاه «درد دل ملاقربان علی» ارائه شده است و تعارضات و تناقضات موجود در رفتار و گفتار شخصیت اصلی داستان نشان داده شده است. شخصیت اصلی داستان که همان راوی داستان است، اگرچه هویتی تازه برای خودبرمی گزیند و سعی میکند با حفظ این هویت از ثمرات آن بهره مند گردد، در نهایت نمی تواند بار دیگر به هویت اصلی خود باز می گردد واز آنچه به دست آورده است، به خاطر رسیدن به خواسته ها و امیال درونی اش چشم می پوشد.

تحلیل متن، نقد ادبی، تحلیل روانکاوانه، جمالزاده، درد دل ملاقربان علی