سیده فلیحه زهرا کاظمی - دانشیار زبان و ادبیات فارسی، ال۔ سی بانوان، لاهور

نوع غنایی کهن ترین شکل شعری است که سروده شده، ادب غنایی یا لیریک شعری است کوتاه و لطیف که احساسات و افکار وهیجانات شاعر را بیان میکند و در ادبیات فارسی آنچه به منظومه هایی غنایی معروف شده است، منظومه هایی است که در آنماجراهای عشقی و زندگی قهرمانی را توصیف می کند. از سوی دیگر، مثنوی به دلیل توانمندی بی همتایش در ادامه داستانهایعشقی و عرفانی از مهمترین قالب های شعر غنای فارسی است که حتی بزرگترین حماسه سرای پهنه شعر و ادب فارسی، فردوسیتوسی در اثر جاودانه خود در بیان داستان های غنایی و عاشقانه قهرمانان خود از همین قالب بهره برده است. اگرچه شاهنامه به عنوانیک اثر حماسی مطرح گردیده اما در عرصه شعرسرایی عاشقانه و غنایی، ارجمند توس زیباترین و بدیع ترین مفاهیم عاشقانه و غناییرا بیان نمود چنانکه در منظومه های حماسی جهان، عشق و افکار غنایی بسیار دیده می شود.نفوذ و غلبه زبان و ادب پارسی از دیر باز در شبه قاره هند چنان عمیق و گسترده بوده که کمتر آثار اعم از حماسی، غنایی و عرفانی رادر این سرزطمین میتوان یافت که تحت تأثیر قرار نگرفته است و وجوه مشترک فراوانی در زبان، کلام و اندیشه با آثار ایرانی را نداشتهباشند. مثنوی «مهر و ماه» اثر مولانا جمالی دهلوی مجموعه غنایی حماسی است که در این مقاله جهت یک مقایسه تطبیقی باداستان های غنایی شاهنامه فردوسی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. جمالی دهلوی در مثنوی «مهر و ماه» همچون شاهنامه فردوسی، سبک داستان گویی، وصف زمان و مکان، استفادہ از الف ندایی وصف میدان جنگ و رخدادهای، تحلیل و مقایسه شخصیت-های شریر و نیکو، همراهی با خردمندان در انجام کارها، نقش زنان در انجام داستان های عاشقانه را مطرح و ادامه نموده است که میتواند بعنوان یک اثر غنایی مطرح و ارزشمند از سرزمین شبه قاره هند و پاکستان با برجسته ترین اثر حماسی۔ غنایی ایران یعنیشاهنامه فردوسی مقایسه و تطبیق داده شود.

جمالی، ادبیات، داستان، عشق، رزمیه