احسان زارعی - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز ، شیراز ، ایران
بهاره صالحی - دانشجوی دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز ، شیراز ، ایران
سمیرا محمودی - کارشناس ارشد معماری، دانشگاه شهید بهشتی تهران، تهران، ایران
زهرا خواجه فرد - کارشناس ارشد معماری،دانشگاه پیام نور ، واحد بندر عباس، بندر عباس ، ایران

از دیر باز تا کنون عناصر بسیاری در معماری و شهر سازی ایران نقش گسترده در ایجاد هویت ، نماد سازی ، فرهنگ و تاریخ شهر- ها داشته اند . میادین، بازار ها، مناره ها و گنبد ها از عناصر شاخص شهرهای ایران در ادوار مختلف بوده اند که در بعضی موارد به عنوان نماد های آن شهر شمرده می شدند . گنبد بارزترین عنصر معماری ایرانی است که توسط ایرانیان در قالب بناهای مذهبی به اسلام تقدیم گردیده است و به عنوان یکی از نماد های شاخص شهر اسلامی در جهان شناخته می شود چنانچه شهر های اسلامی بوسیله این عنصر از شهر های دیگر شناخته می شوند. تاریخچه این عنصر ریشه در معماری قبل از اسلام در ایران داشته و در مورد تکامل بناهای گنبد دار ایرانی در دوره ساسانی کمتر تردیدی به چشم می خورد. شیوه انتقال گنبد از دوران قبل از اسلام به بعد از آن نشان دهنده توجه مردم به معماری سرزمینشان در ادوار مختلف است. حال این مساله مطرح است که چگونه این عناصر معماری در طول تاریخ دچار کمترین تغییر و تحول در کالبد شهر های ایران شده اند. این نوشتار با رویکردی توصیفی تحلیلی به بررسی تحل و تاثیر گنبد ها در ایجاد نماد سازی شهر های ایران در دوران فبل و بعد ازاسلام می پردازد و نتیجه را بصورت مقایسه ای بین گنبد های قبل از اسلام و بعد از آن ارایه میدهد و دلایل ماندگاری این عنصر نزد ایرانیان را بیان می کند.

گنبد ، معماری اسلامی، شهر اسلامی، نماد های شهری