الهام ذبیحی - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد واحد آیت ا... آملی، آمل ، مازندران، ایران
محمد شکرزاده لموکی - گروه سم شناسی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
سیداحمد شهیدی - گروه علوم و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد واحد آیت ا... آملی، آمل ، مازندران، ایران

تکنولوژی امروز همان طوریکه مزایای بیشماری دارد، معایبی نیز دارد. یکی از خطرات آن، مواد شیمیایی مختلف، است که به انگیزه های مختلف وارد محیط زیست می گردند که بعد از ورود به محیط زیست، در نهایت آلودگی خاک، آب، مواد غذائی مختلف و ... را ایجاد می کنند و به این طریق بعد از ورود به چرخه مواد غذائی در رأس هرم به انسان رسیده و باعث بروز عوارض خطرناک می شود. اکوسیستم های آبی به عنوان بزرگترین بخش محیط طبیعی همواره با تهدیدهایی نظیر محدودیت ژنتیکی و تنوع زیستی مواجه می باشد. هدف از این پژوهش اندازه گیری میزان باقیمانده سم ارگانوفسفره دیازینون درماهی سفید فراوری شده، صید شده از دریای خزر، از ایستگاه صیادی فرح آباد بوده است. 5 عدد ماهی سفید، صید شده از هر پره صیادی فرح آباد و میانکاله، خریداری شد. هر ماهی به 2 قسمت تقسیم شد. یک قسمت برای نمونه خام و تکه دیگر هرکدام برای فراوری انجماد، انجام شد. سپس به روش هضم یا استخراج نمونه آماده سازی شدند و به وسیله دستگاه GC/MS مورد آنالیز قرار گرفتند. در همه نمونه ها باقی مانده سم فسفره دیازینون یافت شد. در نمونه های صید شده از ایستگاه صیادی فرح آباد، میزان سم ارگانوفسفره دیازینون در نمونه های خام، 4/15±17/41 ppb، انجماد 3/46±15/98 ppb، می باشد. در نمونه های صید شده از ایستگاه صیادی میانکاله، میزان سم ارگانوفسفره دیازینون در نمونه های خام، 0/95±14/12 ppb، انجماد 0/90±13/33 ppb، می باشد. در نمونه های فراوری های انجماد در هر دو ایستگاه صیادی نسبت به نمونه خام (شاهد)، اختلاف معنی داری دیده نشد. باقی مانده سم فسفره دیازینون در همه نمونه ها کمتر ا ز حمدز بوده است اما در مناطقی که ماهی زیاد مصرف می شود، احتمال بروز مشکل وجود دارد.

دیازینون، دریای خزر، فرح آباد، میانکاله، ماهی سفید، روش های فراوری (انجماد)