فرشته جاهدی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم تکنولوژی بذر، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
سید محسن نبوی کالت - استادیار گروه علوم و تکنولوژی بذر، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
کیومرث کلارستاقی - استادیار گروه علوم و تکنولوژی بذر، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

به طور کلی تنش ها بر جنبه های مختلف رشد گیاه اثر گذاشته و موجب کاهش و به تأخیر افتادن جوانه زنی، کاهش سرعت نمو، کاهش رشد اندام ها، کاهش طول دوران رشد گیاه و درنهایت کاهش تولید ماده خشک می گردد. یکی از تکنیک های رایج آبگیری بذرها، پرایمینگ بذر است. هر گونه تیمار بذر که در حین آن بذر آب جذب کند ولی جوانه نزند (ریشه چه خارج نگردد)، پرایم کردن نام دارد. پرایم کردن بذرها روشی مناسب برای افزایش جوانه زنی در مواجهه با تنش های محیطی می باشد. این آزمایش در سال۱۳۹۳درآزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با ۳ تکرار اجرا شد. عوامل آزمایش شامل: پرایمینگ بذر در ۱۱ سطح (بدون پرایم، هاردنینگ ۱۲ و ۲۴ساعت، ۱KCL مگاپاسکال ۱۲ و ۲۴ ساعت، ۲KCL مگاپاسکال ۱۲ و ۲۴ ساعت، ۱NaCL مگاپاسکال ۱۲ و ۲۴ ساعت و ۲NaCL مگاپاسکال ۱۲ و ۲۴ ساعت) و تنش شوری حاصل از NaCLدر ۵ سطح ( ۰ ،۵۰ ،۱۵۰،۱۰۰ و ۲۰۰ میلی مولار) بودند. نتایج این مطالعه نشان داد که افزایش غلظت شوری تا سطح ۲۰۰ میلی مولار تمامی شاخص های جوانه زنی مورد مطالعه را به شدت کاهش داد ولی پرایمینگ بذور در کاهش اثرات تنش شوری موثر بود و این تأثیر در غلظت های باالی شوری بیشتر بود. در بین روش های پرایمینگ مورد استفاده، پرایمینگ بذور با محلول های ۱ و ۲ مگاپاسکال کلرید سدیم و پتاسیم (اسموپرایمینگ) به مدت ۲۴ ساعت و سپس ۱۲ ساعت موثرتر بودند. ولی هاردنینگ بذور به مدت ۱۲ و ۲۴ ساعت در کاهش اثرات تنش شوری تأثیر چندانی نداشت.

اسموپرایمینگ، تنش شوری و درصد جوانه زنی