رحیم یوسفی زاده - دانشجوی دکتری اقلیم گرایش تغییرات آب و هوای دانشگاه زنجان
نوربخش داداشی تنکابنی - مدیر کل هواشناسی استان مازندران

پارامترهای اقلیمی تاثیر زیادی در بخش گردشگری دارد و این صنعت بزرگترین و بیشترین رشد را در بین صنایع جهان دارا می باشد. از مسائل مهمی که همواره گردشگران با آن روبرو هستند عدم اطلاع از شرایط اقلیمی منطقه مورد بازدید می باشد که با تعیین ماه ها و فصول مناسب می توان برنامه ریزی لازم را جهت استفاده بهینه از مناطق گردشگری در زمانهای مورد نظر انجام داد. از آنجایی که ایران از لحاظ تنوع گردشگری جزء پنج کشور دنیا می باشد شناخت کافی از شرایط اقلیمی در مقصد یکی از مهمترین عناصر در بخش گردشگری است و می تواند یک عامل جاذب یا دافع برای گردشگری باشد. در این مقاله به بررسی شرایط اقلیم گردشگری در چهار نوع آب و هوای مختلف ایران پرداخته شده است. لذا برای رسیدن به این هدف چهار ناحیه شاخص آب و هوایی شامل رامسر، خلخال، کرمان و بندرعباس که معرف چار نوع اقلیم، معتدل، سرد کوهستانی، گرم و خشک و گرم و مرطوب می باشد و به نوعی از مراکز مهم گردشگری کشور می باشند مورد بررسی قرار گرفتند. جهت مکان یابی و پهنه بندی این نواحی در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی از داده های 50 ایستگاه همدیدی هواشناسی از چهار استان اصلی مورد مطالعه مازندران، اردبیل، کرمان و بندرعباس و 8 ایستگاه هم جوار استان های اصلی استفاده گردید(سازمان هواشناسی کشور،1394 ).همچنین از 7 پارامتر اقلیمی که عبارتند از میانگین بارش ماهانه، میانگین دمای خشک، میانگین حداقل و حداکثر دما، میانگین رطوبت نسبی، میانگین حداقل رطوبت نسبی، میانگین ساعات آفتابی و سرعت باد طی دوره آماری 1391-1370 است، پس از بازسازی داده های مفقود شده و آزمون های همگن سازی داده ها و کفایت داده ها، به بررسی شرایط آسایش اقلیمی مناطق مذکور در بازه های زمانی ماهانه با استفاده از مدل TCI پرداخته شد و سپس با استفده از GIS اطلاعات مذکور مکان یابی و پهنه بندی گردید.نتایج مبین تفاوت معنی دار در شرایط زمانی و مکانی از لحاظ آسایش گردشگری در مناطق چهارگانه اقلیمی ایران می باشد. لذا می توان هم پوشانی زمانی و مکانی مناسبی از جهت گردشگری در مناطق مذکور استخراج و برنامه ریزی دقیقی جهت استفاده از تمامی زمانهای سال برای انتخاب مطلوب ترین شرایط گردشگری از لحاظ آسایش اقلیمی برای گردشگران بعمل آورد.

الگوی اقلیم گردشگری، GIS ، پهنه بندی، ایستگاه های همدیدی، TCI ، ایران