تحلیلی بر ریشه های اجتماعی اضافه وزن و چاقی در زنان ایران

در جامعه ایران، در جریان گذر تغذیه ای، شواهد موجود حاکی از افزایش شیوع اضافه وزن و چاقی است. این در حالی است که بررسی های پراکنده در نقاط مختلف کشور نشان می دهند که میزان شیوع چاقی در افراد همه گروههای سنی 15 سال و بیشتر، در زنان بیش از دو برابر مردان است بطوریکه میزان چاقی در زنان 39-15 و 69-40 ساله کشور به ترتیب 12 و 28 درصد و در مردان هم سالشان 5 و 11 درصد گزارش شده است. اضافه وزن و نارضایتی از وزن بدن از عواملی هستند که بر سلامت جسمی و روانی عاطفی زنان تاثیر می گذارند. شناخت ریشه ها و عوامل اجتماعی و تغذیه ای موثر بر این مشکل برای طراحی برنامه های مناسب و تدوین سیاست های راهگشا ضرورت دارد. در تلاش برای تحلیل عوامل موثر بر شیوع اضافه وزن در زنان ایرانی و مطالعه عوامل موثر بر آن ارائه بحث در قالب یک مدل نظری و در دسته بندی کلی تر کمک می کند تا توسط ان بتوان تصویر جامع و واقع بینانه تری از مساله به دست آورد. در مدل پیشنهادی در این مقاله، سه گروه عوامل شامل جمعیت شناختی (سن، میزان تحصیلات، وضعیت اشتغال و وضعیت اجتماعی - اقتصادی خانوار) ویژگی های محیط اجتماعی (قوانین، میزان حمایت های اجتماعی، رسانه های گروهی و هنجارهای اجتماعی در مورد وزن بدن و معیارهای زیبایی ظاهری) و ویژگی های فردی - روانشناختی (آگاهی های تغذیه ای - بهداشتی، عزت نفس، تصویر ذهنی بدن، الگوی مصرف غذایی، الگوی فعالیت و معیارهای خانوادگی حاکم) مورد بحث و تحلیل قرار گرفته اند.