بهروز کریم - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس
مسعود رضائی - استاد دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس
نادر بهرامی فر - استادیار دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس

روغن ماهی به دلیل دارا بودن مقادیر قابل توجهی از اسیدهای چرب امگا- 3 بخصوص EPA و DHA به عنوان یکی از ترکیبات زیست فعال قابل استخراج شناسایی شده است. این ترکیبات به دلیل خواص عملکردی ویژه نقش مهمی در صنایع غذایی و داروسازی ایفا می کنند. به همین سبب و با توجه به وجود ذخایر بالقوه ماهیان کنتر بهره برداری شده در آبهای شمال کشور و بعضا بهره برداری نامناسب از این منابع بسیاری از آنها علیرغم ارزش بالقوه حداقل سود را برای تامین کنندگان دارند. این ذخایر منابع بالقوه ای از ترکیبات زیست فعال هستند که روغن ماهی یکی از ترکیبات زیست فعال قابل استخراج در بخش های مختلف بدن این موجود می باشد. از آنجایی که روشهای استخراج روغن بر راندمان مانه استخراجی تاثیر قابل ملاحظه ای دارند. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی روشهای سنتی و نوین استخراج روغن از ماهی کیکای معمولی بر راندمان میزان استحصال روغن از این منابع ارزشمنتد در دریای خزر بود. نتایج حاصل نشان داد روش فراصوت در مقایسه با روشهای سنتی معمول مورد استفاده در بسیاری از کارخانجات تولید پورد و روغن ماهی کشور راندمان استحصال روغن را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد (p<0/05).علاوه بر این روش مذکور به تجهیزات پیشرفته نیازمند نبوده و در صورت امکان سنجی مناسب قابلیت طراحی و اجرا بصورت صنعتی و نیمه صنعتی را نیز دارا می باشد. بطور کلی تکنیک های پیشرفته استخراج با اهدافی همچون افزایش انتخاب پذیری استخراج ترکیبات هدف، مصرف کمتر حلال های آلی و افزایش راندمان توسعه یافته اند و امروزه بمنظور کمک به مفهوم توسعه پایدار و اهمیت مسائل زیست محیطی استفاده از تکنیک های پیشرفته استخراج امری لازم و ضروری است.

روغن ماهی، استخراج با فراغوت، استخراج سنتی، ییرکای معکولی، رامدمان