محبوبه شعبانی جفرودی - دانشجوی دکترا دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
حمزه غلامعلی زاده - استادیار گروه معماری دانشگاه گیلان

امنیت از شاخص ترین نیازهای فطری انسان است. احساس ناامنی در محیط زندگی، می تواند موجباختلال در فعالیت های فیزیکی و روان شناختی انسان گردد. امروزه، با گسترش شهرها و الزام به زندگیدر خانه های چند خانواری همچون، آپارتمان ها و مجتمع های مسکونی، حیاط خصوصی که در خانههای تک خانواری، استفاده از آن میسر بود، حذف شده و متعاقب آن مشکلات و مسائلی متعددی درکیفیت محیط مسکونی ظاهر گردیده است. در این میان به نظر می رسد ویژگی کالبدی-محیطی محوطهمجتمع های مسکونی و فضای مابین بلوک های آپارتمانی، در جلب یا منع استفاده کنندگان از این فضاهابه عنوان جایگزین حیاط خصوصی تاثیر گذار است. از این رو، ارائه معیارهایی جهت تشویق ساکنان برایاستفاده هر چه بیشتر از این فضاها در جهت ارتقاء احساس امنیت مفید به نظر می رسد. در پژوهشحاضر، در ابتدا، به منظور برنامه ریزی جهت خلق فضایی امن در محوطه مجتمع های مسکونی، با روشتحلیلی-توصیفی، به بررسی متون مرتبط با موضوع و بررسی نظریات نظریه پردازان مختلف در این بحثو تحلیل آراء آنها پرداخته شد. در ادامه، جهت یافتن عوامل مؤثر در احساس امنیت، مؤلفه هایروانشناسی مؤثر بر رفتار انسان و محیط کالبدی با بهره گیری از، مفاهیم و نظریات مرتبط، دسته بندیگردید. سپس نتایج تحقیق، به وسیله راهبردهایی در جهت ایجاد شناخت چهره به چهره ساکنین،مقیاس کالبدی و محیطی مناسب مجموعه ها، ایجاد امکان نظارت طبیعی، تعریف و تفکیک سلسلهمراتب قلمروها و دیگر موارد، در قالب کاربرگ های طراحی ارائه گردید.

فضای باز، مجتمع های مسکونی، امنیت، قلمروپایی، خلوت، تعاملات اجتماعی