مرتضی منطقی - هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس، گروه روان شناسی

در این مقاله گزارش یک مطالعه چهار ساله در زمینه بررسی نقش آموزش خلاقیت در شکوفا سازی خلاقیت در کودکان آمده است. نگارنده طی آموزش خلاقیت به کودکان دبستانی، در طی 4 سال متوالی زیر عنوان مسابقات علمی- خلاق، از آنان می خواست تا به تهیه یک کار خلاق اقدام ورزند. یافته های حاصله بیانگر آنست که کودکان در سنین پیش دبستان و دبستان، از خلاقیت بالایی برخوردارند و در واقع با ارائه هر موضوعی بدانها، آنها پاسخ خلاقی برای آن فراهم می آورند، زیرا کودکان هنوز چنان وارد جامعه نشده اند که تحت تاثیر امر و نهی ها و هنجارهای اجتماعی، خلاقیت و نوآوری خویش را کنار بگذارند. به تغییر دیگر کودکان را در این سنین می توان بسان جعبه سیاهی دید که با ورود هر محرک به آن، بدون توجه به پیچیدگی ها و دشواریهای آن، پاسخی برای آن می یابند، هر چند این پاسخ با فن آوریهای عصر ما امکان پذیر نباشد، ولی شاید در آینده محقق شود. با ورود هر چه بیشتر کودک به جامعه، جعبه سیاه وی گم می شود، زیرا جامعه وی را با قواعد به ظاهر پیچیده ای مواجه می سازد که پیش از پاسخ به هر محرکی، باید بدانها رجوع کرده، متناسب بودن یا نبودن پاسخش را با آن قواعد بسنجد. با تثبیت این مساله، خلاقیت کودک رخت بربسته، آموزش مجدد خلاق وی، بسیار دشوار خواهد بود. از این رو مقاله پیشنهاد می کند، به جای آموزش خلاقیت در بزرگسالی، ضروریست این آموزش از سطح پیش دبستان یا دبستان شروع شود تا ارایه پاسخهای خلاق در کودکان را نهادینه سازد.