سجاد اباذرلو - مقطع و مدرک تحصیلی : کارشناسی ارشد شهرسازی
بتول منیفی - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی مرند
محبوب تیزپازنیاری - کارشناسی ارشد شهرسازی دانشگاه علم و صنعت
بهرنگ خاکپراقی - کارشناسی ارشد شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

در هزاره سوم صنعت گردشگری آنچنان در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها اهمیت یافته که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نامیده اند. امروزه صنعت گردشگری به عنوان بخشی مهم در اقتصاد جهانی بشمار می رود و در میان انواع مختلف گردشگری، جاذبه های تاریخی، فرهنگی، مذهبی و طبیعی از عوامل بنیادین در توسعه پایدار گردشگر می باشند. این مقاله در پی تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدید های گردشگری منطقه و ارائه ی راهبردهایی جهت توسعه ی گردشگری منطقه با استفاده از مدل SWOT می باشد. نوع پژوهش کیفی و مبتنی بر پرسشنامه است و روش کار «توصیفی – تحلیلی» می باشد. در این بخش از تحقیق برای مسئولین و کارشناسان 28 پرسشنامه توزیع و عودت داده شده است. که کارشناسان مربوطه به نحوی در تصمیم گیری یا فعالیت های گردشگری استان ذی نفع بودند به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. بر اساس نظر این کارشناسان، تحلیل های حاصل از سوات نشان می دهد برخورداری از پیشینه ی تاریخی ،طبیعت زیبا ،شرایط اقلیمی مناسب ؛ وجود آثار و ابنیه ی باستانی چند صد ساله و دو پل تاریخی و شش پل مواصلاتی ؛ نزدیکترین منطقه ی آزاد به اروپا، ترکیه و کشورهای حوزه ی قفقاز به ترتیب با امتیاز نهایی 0.48 ، 0.418 و 0.333 . سه عامل، کمبود اماکن تغذیه و پذیرایی مناسب، متنوع ،سالم و بهداشتی در داخل و پیرامون منطقه ؛ فصلی بودن گردشگری ؛ ضعف در احداث جاذبه های گردشگری مصنوعی با امتیاز های نهایی 0.22 ، 0.19 و 0.153 به عنوان مهم ترین نقاط ضعف شناخته شده اند. کمبود فضاهای خدماتی و عمومی چون بهداشتی ، تفریحی ، پارکینگ، کمبود مراکز تعمیرگاهی در محدوده ی پیرامونی و فواصل جاده های بین راهی و نوسانات زیاد دما و برخورداری از روزهای سرد زمستان در منطقه به عنوان مهم ترین تهدیده ای پیش روی منطقه شناخته شدند در ادامه با استفاده از ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی (QSPM) امتیاز نهایی هر راهبرد مشخص می شود و در نهایت جایگاه ماتریس داخلی و خارجی گردشگری منطقه ی آزاد ارس بدین ترتیب می توان برآورد نمود که عوامل داخلی و خارجی سیستم گرایش بیشتری به سمت وضعیت متوسط و حرکت به سمت وضعیت عالی دارند بنابراین راهبردهای مورد انتظار در این بخش بایستی در جهت تداوم روند و بهبود وضعیت موجود گام بردارند.

منطقه آزاد ارس، توسعه گردشگری، تکنیکSWOT، استراتژی، ماتریس QSMP