سیده عاطفه مرتضوی - کارشناس ارشد طراحی شهری دانشگاه تهران
بهمن احمدی - دانشجوی دکتری شهرسازی دانشگاه تهران
سعیده علیکایی - دانشجوی دکتری شهرسازی دانشگاه تهران

خنثی بودن فضاهای زیست و بیمکانی انسان امروز در ساختار شهری، نشان از این امر دارد که انسان معاصر از بی مکانی و بی خانمانی رنج میبرد. این چنین است که شهروندان و ساکنان شهر، هویت خویش و تعاملات اجتماعی خود را با محیط، از دست داده اند. رسالت شهرسازی در این است که فضاهای شهری را به مکان ارتقا دهد تا در بستر این مکانهای معنادار، ارزشهای انسانی و اجتماعی امکان بروز یابند و بحران شهرهای معاصر را سامان دهند. از سویی دیگر، روش پدیدارشناسی این توان را دارد تا به ایجاد محیطهای واجد معنا و فراخوانی حس مکان، روح مکان و معنای مکان بپردازد که از مؤلفه های اساسی در هویت مکانی به شمار میروند. بر این اساس، این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی تحلیلی و با رویکردی - پدیدارشناسانه به بررسی پدیده مکان می پردازد تا امکان احراز و بازخوانی هویت مکان های شهری ممکن شود؛ علاوه بر این فرآیند پدیدارشناسی مکان و مؤلفه های مکان شهری نیز مورد بازخوانی و بازبینی قرار می گیرد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که دیگر ضرورتی ندارد که در پی سبک جدید در طراحی بود و می بایست به جستاری برای یافتن معانی و ارزشهای اصلی در شهرسازی پرداخت که با دیدگاهی تأویلی از آنچه داده شده است ، در شیوه دادگی جهان، اشیا و مکانها بروز مییابد. در پایان به راهکارهایی چند در مورد ارتقای فضا به مکان شهری اشاره می شود که در اکتشاف دوباره جهان و قرائت مکانهای سنتی در شهرسازی ایران و به روز رسانی آنها با نوگرایی و نوخواهی نسل امروز، در رویکردی پدیدارشناسانه خود را نشان میدهد.

هویت، مکان، فضاهای شهری، پدیدارشناسی