مقصود جعفرپور - کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس تهران
محمد رحیمی - دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری و منطقه ای، پژوهشگاه مهندسی بحران های طبیعی اصفهان، شهردار سلماس
احد ابراهیم پور - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران
رحمن علی حسینی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی

امروزه توجه به مفهوم امنیت شهروندان و روش های ارتقاء آن به عنوان یکی از اولویت های اساسی در مباحث مربوط به برنامه ریزی و طراحی شهری مطرح می باشد. آنچه که به یک فضای شهری معنا می بخشد، حضور افراد در آن فضا و انجام فعالیت های اجتماعی، فرهنگی و ... در آن می باشد. فضاهای عمومی شهری و به طور خاص پارک ها، عرصه ای برای تعاملات اجتماعی هستند. از طرفی عوامل مختلف از جمله ناهنجاری های اجتماعی و ناامنی در هر فضای شهری می تواند بر میزان این تعاملات و نوع آنها تأثیرگذار باشد. یکی از روش های ارتقای امنیت فضاهای شهری، استفاده از رویکرد CPTED (کاهش جرائم توسط طراحی محیطی) در فرایند برنامه ریزی و طراحی فضاهای شهری است. در این راستا، هدف اصلی مقاله ارائه روشی کاربردی جهت مشارکت مردم در برنامه ریزی و طراحی فضاهای شهری جهت ارتقای امنیت و پیشگیری از وقوع جرم با تأکید بر رویکرد مذکور است. پزوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و مبتنی بر نظریه پیشگیری از وقوع جرم می باشد. روش تحقیق به صورت اسنادی و بررسی متون بوده و سرانجام اینکه با توجه به ماهیت داده های تحقیق، شیوه پژوهش کیفی می باشد. برای گردآوری اطلاعات ابتدا مبانی نظری تحقیق با استفاده از مطالب کتابخانه ای جمع آوری و مفهوم سازی گردیده و سپس شاخص ها و مؤلفه های رویکرد CPTED (از جمله شاخص نظارت طبیعی و قلمروگرایی) در طراحی پارک ائل گلی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. نتایج تحقیق حاکی از آن است که با بکارگیری و توانمندسازی شاخص نظارت طبیعی و عمومی در پارک های ظهری با تأکید بر تشکیل «مدیریت محله ای» به عنوان عامل غیرفضایی و بازدارنده در افزایش نظارت عمومی به همراه «بازطراحی و خلق فضاهای مناسب شهری با تأکید بر اصول رویکرد CPTED» می توان از وقوع جرایم در فضاهای عمومی شهری کاهش چشمگیری نمود. در نهایت با ارائه راهکارها و پیشنهادات لازم تفکیک شاخص های درنظر گرفته شده برای تحقیق حاضر، بر ضرورت بهسازی و بازطراحی فضاهای شهری (پارک های عمومی) تأکید شده است.

امنیت، فضاهای شهری پیشگیری از جرم، پارک، CPTED، مشارکت، مدیریت محله