رقیه زیدی کمره - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان ، گروه علوم دامی
صالح طباطبایی وکیلی - دانشیار دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان ، گروه علوم دامی

متابولیت های ثانویه گیاهی فراوانی شناخته شده اند که دارای اثرات سمی بر عملکرد تولید مثلی دام بوده و سلامت تولید مثل حیوانات را به مخاطره انداخته و اغلب منجر به خسارت های مالی زیادی در صنعت دامپروری می شوند. عوارض مصرف این گیاهان بر روی مادر ممکن است خفیف باشد، از قبیل کاهش موقتی یا جزیی در توانایی باروری و یا ممکن است شدید باشد، مانند سقط جنین یا مرده زایی. از جمله گیاهان و عوامل شناخته شده ای که باعث مشکلات تولید مثلی می شوند می توان به گیاهان بومادران، کرچک، پنج انگشت، رازیانه، گل ماهور کندر و علف چای و ترکیباتی از جمله گوسیپول و سیکلوفسفامید اشاره نمود. در بسیاری موارد ترکیباتی از جمله آلکالوئیدهای استروئیدی، کینولیزیدین و پیپریدین در کاهش باروری نقش دارند. در مقابل، گیاهانی مثل خارخاسک نقش محافظتی در بهبود عملکرد تولید مثلی دارد. مواد ضد تغذیه ای در برخی اقلام خوراکی وجود دارند. این مواد سمی هستند و یا از طرق مختلف سبب محدود شدن قابلیت دسترسی مواد مغذی در بدن می گردند. تا زمانی که مقدار این مواد کم باشد آسیبی ایجاد نمی کنند. ولی در صورتی که تنوع مواد خوراکیدر جیره غذایی متناسب نباشد ممکن است مقدار این سموم در حد خطرناکی افزایش یابد. برخی از روش های فرآیند کردن مواد خوراکی ممکن است این سموم را از بین ببرد. هدف از این مقاله بررسی اثرات مواد ضد تغذیه ای بر عملکرد تولید مثلی می باشد.

مواد ضد تغذیه ای، سقط جنین، ناباروری، دام