رضا خدایی محمودی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز
مهدی اللهوردی زاده - مدرس دانشگاه
جواد مقتدر کارگران - مدرس دانشگاه
سمیرا نضیری - مدرس دانشگاه

امروزه نیروی انسانی بعنوان اولین و کلیدی ترین عامل توسعه جوامع شناخته می شود. مطالعه و بررسی سیر تکاملی رشد کشورهای جهان نشان می دهد که اکثر جوامع پیشرفته طی سالیان با در نظر گرفتن جنبه های بهسازی سرمایه های اجتماعی و انسانی خود سرمایه گذاری نموده اند که در حال حاضر به ثمر نشسته است. بر این اساس اهمیت سرمایه اجتماعی به مثابه یک دارایی نامشهود در عملکرد اقتصادی جوامع مورد توجه علاقه مندان به مباحث اقتصادی و اجتماعی قرار گرفته است. سرمایه اجتماعی عمدتاً مبتنی بر عوامل فرهنگی و اجتماعی است که شناسایی آن به عنوان یک سرمایه، چه در سطح مدیریت کلان توسعه کشورها و چه در سطح مدیریت سازمان ها و بنگاه ها می تواند شناخت جدیدی را از سیستم های اقتصادی - اجتماعی ایجاد، و مدیران را در هدایت بهتر سیستم ها یاری کند. بسیاری از اقتصاددانان بر این عقیده اند که سرمایه اجتماعی حلقه مفقوده کشورهای عقب مانده برای رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی است. آنان عقیده دارند که افزایش روابط مبتنی بر اعتماد و مشارکت های اجتماعی گروهی، سبب رشد و حتی توسعه کشورهای عقب مانده خواهد شد. در مقاله حاضر نویسندگان بعد از بیان مفاهیم و تعاریف سرمایه اجتماعی و سطوح این سرمایه، به بیان نقش این سرمایه بر عملکرد اقتصاد پرداخته اند. در نهایت با طراحی یک الگوی نظری و بیان نحوه تاثیر سرمایه اجتماعی بر توسعه اقتصادی پیشنهاداتی برای استفاده هر چه بیشتر از سرمایه اجتماعی جهت دستیابی هر چه بیشتر به توسعه اقتصادی کشور ارائه شده است. «سرمایه اجتماعی» در جامعه شناسی مطرح شد و تا به امروز، شاهد گسترش روزافزون این مفهوم هستیم. امروزه کمتر متخصص حوزه های علوم اجتماعی و انسانی وجود دارد که در تحلیل هایش ردپایی از این مفهوم نداشته باشد. بانک جهانی که به طور سنتی در راستای رویکرد نولیبرال بر توسعه و رشد تأکید می نمود، اینک سرمایه اجتماعی را ابزار اصلی فقر زدایی می داند. از آنجا که اسلام به عنوان یکی از پایه های سرمایه اجتماعی می باشد، بنابریان می توان از سرمایه اجتماعی در اقتصاد اسلامی استفاده نمود و از مزایای آن بر توسه بهره مند شد.

سرمایه اجتماعی، اقتصاد اسلامی، توسعه اقتصادی، طبقه بندی A13، O10، Z13 : JEL