محمد رضایی - عضو هیئت علمی دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران
مهدیه صباغ پور - دانشجوی دکترای مدیریت گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ، تهران ، ایران
سعید شفیعا - دانشجوی دکترای مدیریت گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران

امروزه با رشد بیش از پیش اشکال متنوع گردشگری، تاثیرات مطلوب و گاه نامطلوب این پدیده در حوزه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مشاهده می گردد. گردشگری با اتکا به سه عنصر انگیزه سفر، زمان و جا به جایی مکانی زمینه ظهور اشکال جدید رویارویی فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها را در سراسر دنیا فراهم نموده است. نظر به اینکه فرهنگ سیال و در جریان است و در برگیرنده انگیزه ها، انتظارات و ارزش ها نیز می باشد، به عنوان عاملی تعیین کننده در حوزه گردشگری شناخته شده است، چرا که انگیزه گردشگر تعیین کننده هدف و نوع گردشگری است، بنابراین ارتباطات بین فرهنگی به عنوان نتیجه ی تعاملات فرهنگی می تواند زمینه ی انتقال مفاهیم و ارزش های خاصی را فراهم کند که به درک و ژرف نگری در دو جامعه منتهی گردد. در این میان یکی از مولفه های با اهمیتی که این ارتباطات بین فرهنگی می توانند ایجاد کنند، معنویت است. معنویتی که از ایجاد معنا به واسطه ی شناخت منظرهای فرهنگی حاصل می شود. این مطالعه با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، تحلیل محتوا، تحلیل های ذهنی و استفاده از نظرات خبرگان نگارش یافته است که به بررسی پیامدهای معنوی حاصله از ارتباطات فرهنگی است که به واسطه ی گردشگری ایجاد می شود. نتایج نشان داد که در هر سه گونه از تعاملات فرهنگی ثابت، متحرک و زندگی روزانه، مولفه های معنویت به صورتی خاص قابل تفسیر است. اما شرط این مهم وجود آمادگی فرد گردشگری برای درک، تعمق، تدبر و دریافت این مفاهیم از پوسته ی ارتباطات است. هر چند سطوح سه گانه ی دریافت اطلاعات اولیه، متوجه شدن و تعمق در آنها و دستیابی به زرفای مفاهیم برای درک معنویت حاصله از ارتباطات بین فرهنگی مفروض است اما هر سطح به میزانی قابلیت انتقال مفاهیم معنوی را فراهم خواهد ساخت و الزاماً معنویت نتیجه ی مباحث بسیار عمیق نمی باشد. هر چند دستیابی به سطح بالای معنا، مستلزم تعمق هرچه بیشتر در این مضامین و شنانه ها است. بنابراین مقاله حاضر به بررسی مبانی نظری، روش تحقیق پرداخته و با استفاده از مولفه های ذکر شده بین معنویت و ارتباطات بین فرهنگی به نتیجه گیری می پردازد.

ارتباطات بین فرهنگی، معنویت، گردشگری و معنویت