جعفر آهنگران - عضو هیأت علمی دانشکده گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ
اسداله زارعی - عضو هیأت علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ

جهان امروز همواره کوشیده است آدمی را در قالب ها و رویکردهای سیاسی، اجتماعی، روانشناختی و غیره تعریف نماید و از طریق این تعریف به ترسیم جایگاه انسان برسد و سپس حوزه های دیگر را متأثر نماید. ورود برخی از این حوزه ها به معارف دینی و حوزه های دیگر از باب همین تعریف است. به عبارتی هم و غم و مشغله بسیاری از دانشمندان دینی و غیر دینی رسیدن به تعریفی است که در آن نه یک تعریف بلکه یک فرهنگ آدمی را و انسان را معنا و مفهوم بخشد. و با این همه خطا نیست اگر بگوییم علی رغم همه این تلاش ها تاکنون تعریف جامع و مانعی که خوشایند، سازنده و برازنده انسان شایسته امروز یعنی انسان مومن و جهان شمول باشد، ارائه نگردیده و حق انسان از این تعریف ادا نشده است. لذا آن چه بر این مقاله فرض است این که فرهنگ زیارت که برخاسته از فرهنگ غنی و دیرینه ایران اسلامی است، خود معرف انسانی با تمام ابعاد در این جغرافیا و هر جغرافیای مشابه دیگر است. محض همین در این مقاله ضمن طرح جایگاه این فرهنگ به چگونگی تأثیر و زوایای مختلف آن پرداخته با شرح و توصیف جلوه های مختلف این فرهنگ از قبیل آداب و مناسک و ارتباط تنگاتنگ آن با موضوع گردشگری مذهبی و اشاره به ابعاد اقتصادی و اجتماعی و مذهبی آن به تشریح بازتاب های مهم و تاثیرگذار آن در قالب یک فرهنگ می پردازد. این مقاله با روش تحلیلی توصیفی نگارش یافته و در آن از مستندات کتابخانه ای استفاده شده و در پایان نتیجه گیری و فهرست منابع و مأخذ مربوطه ضمیمه آن می باشد.

زیارت، گردشگری مذهبی، آداب و مناسک، فرهنگ زیارات، معنویت