زینب نجار زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه حقوق جزا و جرم شناسی ، واحد میبد دانشگاه آزاد اسلامی ، میبد ، ایران
محمود اعلم الهدی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه حقوق جزا و جرم شناسی ، واحد میبد دانشگاه آزاد اسلامی ، میبد ، ایران

حقوق بشر و حقوق کیفری با وجود تفاوت هایی که میانشان موجود است، دست کم از این حیث که هر دو در جستجوی عدالت اند، هدفی مشترک دارند. عدالت کیفری که گفته شده عبارت است از مقایسه زیان های ناشی از ارتکاب جرم با خطای اخلاقی یا قابلیت سرزنش مرتکب و تعیین و اجرای میزان متناسب کیفر، هم در نظام حقوق کیفری و هم در نظام حقوق بشر دارای جنبه های ماهوی و وجوه ساختاری متعددی است. آنچه در این مقاله مورد نظر است، بررسی مبانی ماهوی این عدالت در دکترین حقوق کیفری و اسناد مربوط به حقوق بشر است؛ مبانی و معیارهایی که مراعاتشان به خلق و ایجاد عدالت ونفی و حذف موانع نظری تحقق آن منتهی می شود. این مبانی از نگاه نگارنده در چهار اصل قانون مندی، مراعات کرامت، منع مجازات غیر ضروری یا ضرورت مجازات و برابری افراد در برابر قانون خلاصه می شوند. ضوابط و معیارهای دیگر هر کدام به نحوی به این چهار اصل باز می گردند و از فروع و نتایج آنها محسوب می شوند. یکی از عوامل توسعه حقوق کیفری در عصر حاضر مفاهیم و معیارهای حقوق بشر است . این مفاهیم و معیارها که در اسناد بین المللی و منطقه ای شناسایی شده و مورد حمایت قرار گرفته اند ،به ویژه بر قوانین و مقررات ملی مربوط به آیین دادرسی کیفری تاثیر آشکار داشته اند . بارزترین جنبه چنین تاثیری حقوق متهم در برابر دادگاه است . فهرست اجمالی حقوق مورد بحث بدین قرار است :تساوی افراد در برابر دادگاه ، محاکمه منصفانه و علنی در دادگاه صالح ، مستقل و بی طرف ،پیش فرض برائت ،تفهیم فوری و تفصیلی نوع و علت اتهام ، محاکمه بدون تاخیر ضروری ،حضور در دادگاه و دفاع شخصی یا توسط وکیل ، مواجهه با شهود مخالف ، کمک رایگان مترجم ، منع اجبار به اقرار ، جدایی آیین دادرسی اطفال از افراد بزرگسال ، درخواست تجدید نظر ، جبران زیان های وارد بر محکومان بی گناه و منع تجدید محاکمه و مجازات .

حقوق بشر ، عدالت ، حقوق کیفری ، دادگاه ، تساوی افراد