مینا دهقان نیری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی میبد
لیلا دهقان نیری - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی میبد

در اجتماعات اولیه انسانی، انواع خسارات محدود بوده و متناسب با فعالیت و زندگی اجتماعی مردم آن دوره، بسیار ناچیز می نموده است. با پیشرفت تمدن و افزایش اختراعات بشر، وقوع زیان های احتمالی نیز بیشتر شد و هر اندازه که روابط حقوقی مردم در اثر ارزیابی وسایل تولید و ترقی سطح زندگی وسیع تر می شد، بر تنوع ضرر و زیان های حاصله نیز افزوده می شد. به عنوان مثال، اشخاصی در اثر سرعت زیاد اتومبیل و بی احتیاطی رانندگان یا در نتیجه عدم مراقبت مالکین و متصدیان وسایل موتوری به انواع سوانح دچار می شوند. یا شخصی در اثر سوء استفاده دیگری از حقش، دچار آسیب می شود و طبعاً برای تأمین امنیت و حفظ نظم اجتماعی و رعایت عدالت، باید خسارات وارده و آنچه در آینده از آن خسارت ناشی خواهد شد، جبران شود. اما این ضرر و خسارت، منحصر به ضررهای مادی و مالی نیست. انسان در برابر لطمات روحی نیز آسیب پذیر است، که این آسیب روحی گاهی توسط آسیب دیده بروز نمی یابد و در نتیجه این آسیب روحی، روز به روز اثرات روانی جبران ناپذیرتری بر فرد به جای می گذارد. بنابراین علاوه بر ضررهای مادی، ضررهای معنوی وارده به اشخاص(که گاه از ضررهای مادی، تأثیر بیشتری دارد) نیز باید مورد حمایت قانون بوده و وارد کننده ضرر، ملزم به جبران آن شود. در حقوق موضوعه ایران (همانطور که در ادامه خواهیم گفت)، جبران خسارت معنوی مورد اشاره قرار گرفته است. اما با این وجود، هنوز شرعی بودن یا نبودن مطالبه چنین خسارتی و همچنین نحوه جبران آن مورد اختلاف است. این در حالی است که ضرر و زیان معنوی ناشی از جرم، بخش مهمی از ضرر و زیان های وارده به اشخاص در اثر جرم را تشکیل می دهد.

؛ 1-خسارت معنوی 2-خسارت مادی 3- جبران خسارت 4- مسولیت مدنی 5- درد ورنج