سعید نگهبان - استادیار بخش جغرافیا دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز

امروزه رشد فزاینده جمعیت شهرها و تغییر و تحولات سریع اجتماعی و اقتصادی در آن ها شکل تازه ای از شهر و شهرنشینی به وجود آورده است این شکل شهرنشینی با آنچه که در قبل از سالهای 1300 در شهرها دیده می شد تفاوت بسیار زیادی روند رشد شهرنشینی در ایران در پی تحولات اقتصادی، اجتماعی عمقیق دهه های قبل در سالهای اخیر موجب رشد لجام گسیخته شهرهای ملی و ناحیه ای گردیده است و بدون تناسب با ظرفیتها و امکانات طبیعی منطقه پیامدهای ناخوشایندی را در فضای کالبدی زیستی درون شهر به همراه داشته است رشد جمعیت با اشغال فضای شهری، عدم تعادل در ساخت و بافت شهر را به وجود آورده و آسیبهای جبارن ناپذیری را در محیط زیست شهری وارد ساخته است در بیشتر شهرهای ایران هماهنگی و انطباق بین رشد فیزیکی شهر و محیط بیعی دیده ننمی شود و در بسیاری از این مکانها محیط طبیعی محدودیتهای را در جهات رشد به وجود آورده و موجب تمرکز جمعیت در جهتی دیگر گردیده است. یکی از مهمتری این عوامل ویژگی های محیط طبیعی، یعنی بستری که شهر بر روی آن قرار گرفته می باشد عواملی مانند ژئومورفولوژی، اقلیم، منابع آب، خاک و.. د رتوسعه یک شهر نقش بسیار تعیین کننده و مهمی را می توانند برعهده داشته باشند این مقاله سعی دارد که به شناسایی نقش و تاثیر عوامل محیط طبیعی کالبدی شهرهای شیراز، بندرعباس ویزد بپردازد. نتایج نشان می دهد که مهمترین عامل طبیعی تاثیرگذار بر توسع فیزیکی کالبدی شهر شیراز ویژگی های شکل زمین ناهمواریها و به طور کلی ژئومورفولوژی مهتمترین عوامل طبیعی تاثیرگذار بر توسعه فیزریکی کالبدی شهر بندر عباس منابع آب و ژئومورفولوژی و در شهر یزد هر سه پارامتر در نظر گرفته شده در توسعه فیزیکی شه رتاثیر داشتهاند.

محیط طبیعی، توسعه فیزیکی - کالبدی، شیراز، یزد، بندرعباس