حسین کریم زاده - استادیار گروه برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز
مریم سلطانی - دانشجوی کارشناسی ارشدجغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

واژه «شهر اسلامی» سابق تاریخی و علمی گسترده و طولانی دارد تحقیقات فروانی در این مورد صورت پذیرفته است شرایط اجتماعی و اقتصادی شهر اسلامی و ساخت کالبدی متاثر از آن شرایط از جمله بنیادی ترین تضادهایی هستند که در شهر اسلامی و شهرهای هم عصر آن در دنیای غرب به ویژه اروپای غربی حاکم بوده اند. مطالعات کسترده ای توسط جغرافیدانان در زمینه ویژگی های شهر اسلامی انجام شداست این تحقیق نیز در راستای مطالعات مذکور، ماهیت شهر اسلامی را از درون متون و تعالیم اسلامی مورد مطالع قرار داده است این مقاله تلاش نموده تا به این سوال کلیدی پاسخ دهد که متون و تعالیم اسلمی چه ویژگی های را برای یک شهر برشمرد است و کالبد شرهای اسلامی در طی تاریخ چه تغییراتی به خود گرفته است؟ روش تحقیق در این مقاله روش مروری فراتحلیلی وتحقیاقت میدانی می باشد. داده های مورداستفاده در آن از آن دسته از متون و کتب اسلامی که از سندیت و اعتبار لازم برخوردارند استخراج شدهاست محدوده مطالعاتی این مقاله منطقه 8 تبریز به عنوان منطقه تاریخی شهر تبریز و یک شهر اسلمی می باشد چون هرجا که دین اسلام در آن جاری است به طور قطع الگوی شهرنشینی و ریخت شناسی شهری نیز متاثر از ان خواهد بود. در پایان دریافتیمکه در منابع جهان بینی اسلامی ویژگی های و شرایط خاصی برای یک سکونتگاه انسانی برمشردهاست که می تواند شامل منیت فارگیر درتمام زوایای زیست در یک شهر تجلی تعالیمو و ارزشهای والای اسلامی در ساخت کالبدی هشر باشد اما با تحقیاقت صورت پذیرفته متوجه این امر می شویم که محدوده مورد مطالع به عنوان شهر اسلامی تغییر چهره دادهاست و سیمای کالبدی شهرسازی مدرن را به خود گرفته است

منظر شهر، هویت شهر، شهرهای ایرانی اسلامی، منطقه 8 تبریز