زهرا خدابخشی - استادیار گروه جغرافیاو برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی

میدانهای شهری با فراهم نمودن تعاملات اجتماعی بخش مهمی از فضای شهری هستند. از دهه های اخیر قرن بیستم با تاکید بر محوریت جایگاه انسان در برنامه ریزی های شهری معیارهای فضاهای عمومی موفق به ویژه میدان های شهری دوباره مورد بررسی قرار گرفته است. توجه به ابعاد انسانی در کنار ابعاد کالبدی و ارتباطی، جزء خصیصه های برنامه ریزان و طراحان شهری در حوزه فضاهای عمومی است پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه های و خصیصه های میادین مطلوب شهری صورت گرفته است به این منظور در ابتدا ابعاد و مولف های میدان مطلوب شهری از طریق مطالعه اسنادی آرای اندیشمندان شناسای و استخراج گردیده است در مرحله بعد مولفه ها با استفاده از روش تحلیل محتوای ترکیبی کمی و کیفی، با غلبه روش کیفی از میان مصاحبه های ژرفکاوانه کاربران میادین قدیم تهران استخراج گردیده و پس از آن در راستای آزمون مولفه های استخراج شده از مطالعات اسنادی از طریق مصاحبه ها اهمیت هریک تعیین شده است نتایج حاصل از مطالعات اسنادی به شناسایی مولفه های موقعیت، دسترسی، حوزه نفوذ عناصر زیباشناسی عناصر بدنه میدان، فرم، ورودی، احساس راحتی، آسایش ، تعامل، کشف استفاده کننده ها فعالیتها و مدیریت در ابعاد جغرافیای، کالبدی رفتاری و مدیریتی انجامید. این در حالیست که نتایج کصاحبه های ژرفکاوانه، تحلیل محتوا، مولفه میانه میدان در بعد کالبدی و بعد زیست محیطی با مولفه های عناصر طبیعی، نبود آلودگی و دسترسی به پناهگاه را به مولفه های فوق افزود. نتایج این پژوهش نشان داده است که برای ایجاد میدان مطلوب شهری صرفا الگوبرداری از مولفه ای پژوهش های نظری غربی کفایت نمی کند بلکه نظرات کاربران میادین بیش از سایر شرایط می تواند برنامه ریزان و طراحیان شهری کشوراما را در حل مشکل میدانهای شهری یاری رساند.

مولفه های میدان مطلوب شهری، میادین قدیمی، شهر تهران، تحلیل محتوا