رستم صابری فر - دانشیار دانشگاه پیام نور
صدیقه قیصاری - دانشجوی دکتری دانشگاه خوارزمی تهران

ویژگی های ژئومورفیک و توپوگرافیک نه تنها در پراکندگی و یا تجمع فعالیتهای انسانی موثر است، بلکه در نهایت یکی از عوامل موثر در شکل و سیمای فیزیکی ساختهای فضایی نیز به شمار می آید. به همین دلیل برنامه ریزی های زیربنایی شهر بدون توجه به شرایط توپوگرافی پیامدهای غیر قابل جبرانی را به همراه می آورد از همین رو برنامه ریزان با توجه به شرایط توپوگرافی و جهت گیری ناهمواریها، ساخت و سازهای شهری و جابه جایی جمعیت و سایر عوامل وابسته را ساماندهی می کنند. اما زمانی که رشد جمعیت و هجوم خیل عظیم جمعیت به سوی شهری غیر قابل کنترل به نظر می رسد ساختارهای متداول و مرسوم دچار مشکل شده و تهدیدهای جزیی و موردی را به بحرانهای واقعی تبدیل خواهد کرد شهر بیرجند یکی از شهرهای متوسط الاندامی است که در سالهای اخیر به دلیل تحولات سیاسی خیل عظیمی از جمعیت را به سوی خود جذب نموده است و همین امر باعث شده است که توسعه شهر به سوی پهنه های خطر آفرین صورت گیرد به همین دلیل پژوهش حاضر سعی دارد بخشی از این روند را در قالب تاثیر فرایندهای ژئومورفیک در مکان گزینی و توسعه این شهر مورد بررسی قرا رداهد. این داده ها با روش تحلیل محتوا و شیه های کمی در قالب نرم افزارهای SPSS GIS تحلیل شده است یافته ها نشان داد که توسعه شهر بیرجند به خصوص در سمت شمال که بخش اعظم جمعیت ساکن در ان از گروهای کم درامد و حاشیه نشینی محسوب می شوند در بستری از تهدیدات محیطی در حال گسترش می باشد و چنانچه در این ارتباط چاره اندیشی لازم صورت نگیرد احتمال وقوع فجایع طبیعی و انسانی وجوددارد و با توجه به ابافت جمعیتی این محده این شرایط بحرانهای سیاسی و انسانی را باعث خواهد شد.

ساختارهای توپورگرافیک، شرایط ژئومورفولوژیک، توسعه شهری، بیرجند