اعظم محمودی - نویسنده مسئول: دانشجوی کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
محسن حسن پور - استادیار، دکترای پژوهش هنر، ارتباط تصویری، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
سوسن خطایی - استادیار، دکترای پژوهش هنر، ارتباط تصویری، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی

بی تردید هنرها، از جلوه های بازر هر فرهنگ و تمدن هستند که سایر وجوه فرهنگی یک تمدن را به نمایش می گذارند. در حقیقت هنرها،نمود بصری و شکل دیداری فرهنگ ها محسوب می شوند. شاید بتوان زوال و نابودی هر هنر و صناعتی را به خاموش شدن چراغی ازچلچراغ پرفروغ فرهنگ و تمدن تشبیه کرد، لذا با فراموشی هر هنر و صناعت، فرهنگ ها نیز یک گام به سوی نابودی پیش خواهند رفت.تعامل میان هنرها وصناعات گوناگون همواره موجب احیا و اعتلای آنها و چه بسا سبب به وجود آمدن هنری نو و بدیع شده است. محجورماندن هنرها و عدم ارتباط مستقیم با جامعه را شاید بتوان یکی از دلایل فراموش شدن آنها دانست و بنابراین یکی از راه های حفظ وبقای هنرهای رو به فراموشی، آشتی مجدد با جامعه و یادآوری دیداری از طریق نمایش آنها در سطح شهرها می باشد. گرافیک محیطیبعنوان یکی از شاخصه های اصلی تشکیل دهنده هویت بصری شهرها که نقشی تعیین کننده در شکل گیری و ارتقاء سطح سواد بصریجامعه ایفا می نماید، می تواند به عنوان ابزار و رسانه ای سودمند در این زمینه محسوب شود. در واقع با تجلی و ظهور هنرهای رو بهفراموشی در قالب گرافیک محیطی، چه به لحاظ طرح و نقش و چه در زمینه تکنیک ها، ابزارها و روش ها، با توجه به محیط اجرا، می تواندر جهت حفظ و احیای این هنرها گام برداشت. از طرف دیگر این ارتباط دو سویه و بازنمود هنرهای مذکور در گرافیک محیطی سطحشهرها میتواند نقش مؤثری در احیای هنر، فرهنگ و هویت ایرانی اسلامی و هدایت سواد بصری جامعه به سوی هنرهای بومی و سنتیداشته باشد.حال این پرسش مطرح می گردد که این ارتباط و تعامل دوسویه میان هنرهای ایرانی اسلامی و گرافیک محیطی به چه صورت و از چهطریقی میتواند برقرار شود؟ پاسخ به این سؤال و همچنین بررسی نقش گرافیک محیطی در جهت احیای هنرهای رو به فراموشی و نیزنقش متقابل کاربرد این هنرها در حیطه گرافیک محیطی به منظور احیای هنر، فرهنگ و هویت بومی و ملی، از جمله اهداف مورد نظرپژوهشگران این مقاله هستند که با روش توصیفی و تحلیلی در پی دستیابی به آنها می باشند.در پژوهش حاضر پنجاه اثر گرافیک محیطی شامل نقشبرجسته و نقاشی دیواری از میان مجموعه آثار موجود در خطوط پنجگانه متروتهران که به صورت اتفاقی انتخاب شده اند، مورد بررسی قرار میگیرد تا میزان تعامل گرافیک محیطی با هنرهای ایرانیاسلامی از نظر طرحو نقش، محتوا و تکنیک های اجرایی و همچنین تأثیر و تأثر متقابل آنها، مورد ارزیابی قرار گیرد. [توضیح سیویلیکا: فایل مقاله ناقص است]

هنر و صناعات، فرهنگ و هنر ایرانیاسلامی، هنرهای روبه فراموشی، گرافیک محیطی مترو تهران