مصطفی رستمی - استادیار، دکتری پژوهش هنر، گروه پژوهش هنر دانشگاه مازندران
اسماء امانی - دانشجوی کارشناسی ارشد هنراسلامی گرایش نگارگری، موسسه آموزش عالی مارلیک نوشهر

چادرشب نوعی پارچه رنگین و زیبای گیلان زمین – به ویژه در قاسمآباد رودسر – است که بر اساس آداب و رسوم دیرنه مردم آن دیار بافتهمی شود و به واسطه سنتی بودن در مناطق خاص خود دارای ارزش و اصالت ویژه ای می باشد. زنان روزگاران کهن گیلان با لطافت روحشان بهشتچشم را به تار و پود پارچه رسوخ دادند و رنگ در رنگ تنیدند و با عشقی به پهنای طبیعت زیبای گیلان پارچهای تهیه کردند رنگین و پرنشاط،آنها سینه به سینه آموختند، نقش زدند، گوشه گوشه بقچه های جهیزیه را با آن زینت کردن و نسل به نسل به یکدیدگر رنگ هدیه کردند.این پژوهش - که به روش توصیفی و تحلیلی و نیز با بهره گیری از روش گردآوری کتابخانه ای و میدانی (مشاهده و مصاحبه) انجام گردید – میکوشد تا در راستای گونه شناسی نقشمایه های چادرشب گیلان براساس فرم، رنگ، محتوا و عوامل تاثیر گذار بر شکل گیری آن - که به طور یقینتحت تاثیر فرهنگ عامه مردم منطقه میباشد - داده های جامعی را کسب نماید.پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که :1. چه عواملی در بوجودآوردن نقشمایه های چادرشب موثر بودند؟2. چگونه میتوان گونه های مختلف نقشمایه های چادرشب را در یک طبقه بندی علمی قرار داد؟و نیز در صدد اثبات این فرضیه می باشد که :1 . رفتار های اجتماعی، باورهای مردم، آداب و سنن، بوم و اقلیم زندگی هنرمند از جمله عوامل تاثیر گذار بر نقش مایه های چادرشب گیلان بوده اند.2 . با مطالعه تطبیقی بین نقشمایه و فرمها و عناصر موثر بر شکل گیری آنها، می توان به یک طبقه بندی علمی قابل قبول در خصوصنقشمایه های چادر شب گیلان دست یافت.نتیجه پژوهش حاکی از آن است که نقشمایه های چادر شب گیلان در قالب پنج گونه اساسی نقوش انسانی، حیوانی، گیاهی، اشیاء و انتزاعی قابلتقسیم بندی هستند و هر کدام همراه با رنگ های شاد توام با آرامش، گواه تاثیر پذیری ذهن خلاق بافندگان هنرمند از محیط حاکم بر جامعه وراوی علایق، عقاید و باورهای زنان گیلان از گذشته تا کنون می باشد.

نقشمایه، چادرشب، دست بافته، گونه شناسی، گیلان