مهدیس رحیمی - دانشجوی کارشناسی ارشد ،گروه معماری،واحد شاهرود،دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود،ایران
احسان رنجبر - دکتری معماری/طراحی شهری ،عضو هیئت علمی گروه شهر سازی ،دانشکده هنر و معماری،دانشگاه تربیت مدرس تهران،ایران

اصل سلسله مراتب از اصولی است که در تعریف نظم مطلوب حاکم بر هر کل ی نقشی اساسی ایفا نموده و ملحوظ نمودن آن در طرحها و برنامه ها درجه کارآیی، هویت و حصول به اهداف آنها را افزایش خواهد داد .احترام و توجه به انسان و سعی درپاسخگویی هر چه مطلوب تر به نیازهای او در یک محیط شهری (اعم از فضاهای عمومی یا خصوصی)،که بایستی آرامش ،راحتی امنیت ،تذکردهی، هدایت و سیر کمالی و ... را برای انسان تأمین نماید، با بهره گیری و ملحوظ داشتن یک سلسله مراتب تعریف شده می تواند تقویت شود .رعایت نظم سلسله مراتبی در طراحی ، ظرفیت و نقش فضاهای شهری و ارتباط بین آنها و ارتباط بین محیط مصنوع و طبیعی را تعریف می نماید، و طراح را در دستیابی به طرحی متعادل یاری می رساند. عدم رعایت حریم ها، تداخل نا مناسب قلمروها و یا استخدام ویژگی های مشابه و یکسان کالبدی و فضایی برای قلمروهایی با عملکرد متفاوت ، نه تنها مطلوبیت کیفی فضاها را از بین می برد بلکه آنها را فاقد هویت نیز می کند. هدف از این نوشتار بررسی انواع سلسله مراتب و تاثیر آنها در فضاهای شهری، ارتباط محیط مصنوع با فضاهای شهری و رعایت نظم سلسله مراتب به ویژه در مناطق مسکونی، به منظور افزایش مطلوبیت فضاها ،حفظ و تقویت هویت می باشد.

سلسه مراتب، محیط شهری، محیط مصنوع، فضاهای شهری، مناطق مسکونی