علی معصومی - دانشجوی دکتری دانشگاه یزد
امیرحسین کوهساری - دانشیار دانشگاه یزد
ابراهیم اصلانی - دانشجوی دکتری دانشگاه یزد

کشف طلا از گذشته های بسیار دور، به دلیل جلای زیبا، مقاومت بالا در مقابل اکسیداسیون و دیگر عوامل شیمیایی، شکل پذیری خوب و کمیابی، در طول تاریخ مورد توجه بشر بوده و دارای اهمیت ویژه ای می باشد. تفاوت طلا با سایر عناصر در رابطه تاریخی آن با پول نهفته است . طلا معمولا به صورت دانه های پراکنده در رگه های کوارتزی با پیریت و دیگر سولفورها، یا به صورت دانه های گرد در رسوبات رودخانه ای یافت می شود . عموما طلا، با سولفید های فلزی غیرآهنی و کانی های وابسته به آن مانند کالکوپیریت، اسفالریت، گالنیت، آرسنوپیریت، پیریت، آنتیمونیت و لیمونیت ارتباط بسیار نزدیکی دارد و اغلب با این سولفیدها و یا محصولات ناشی از اکسید شدگی آنها همراه است. به طور کلی کانسارهای طلا را به دو نوع تقسیم بندی می کنند الف - کانسارهای برجا در کانسارهای برجا، طلا همراه سنگ های آذرین اسیدی عمیق و بینابین وبه ندرت در سنگ های آذرین خروجی پیدا می شود. در هر صورت همراه کوارتز در رگه های کوارتزی، همراه کانی های کلسیت، باریت، فلورین، آلاباندین (Alabandin) و همچنین همراه کانی های فلزی مانند پیریت،بلند، کالکوپیریت، کانی های نقره و کانی های تلور (Te) و خیلی به ندرت همراه سلنیم (Se) است . ب - کانسارهای آبرفتی از تخریب کانسارهای برجا و حمل و نقل آن به وسیله ی عوامل طبیعی، کانسارهای آبرفتی تشکیل می شود و تجمع طلای در بستر رودخانه ها و دریاچه های بسته، انجام می گیرد(1). منطقه مورد مطالعه در جنوب استان خراسان رضوی و در نزدیکی روستایی به نام سنگان قرار دارد. این روستا در 30 کیلومتری جنوب شرقی تربت حیدریه و در 130 کیلومتری جنوب مشهد قرار دارد. منطقه مورد نظر بر روی توده ی نفوذی تربت حیدریه - کاشمر قرار دارد. این توده نفوذی امتداد معدن طلای کوه زر می باشد که از غرب تربت حیدریه آغاز و به سمت شرق این شهر ادامه پیدا می کند. چنین استنباط می شود که احتمالا با توجه به شرایط مشاهده شده، وضعیت زمین شناسی و حضور دگرسانی ها در منطقه، این محدوده از پتانسیل بالای معدنی برخوردار است.