محسن صفری - عضو هیأت علمی گروه مهندسی معدن دانشگاه صنعتی بیرجند

معدن سنگ اهن سنگان با ذخیره قطعی زمین شناسی 1،2 میلیارد تن یکی از بزرگترین ذخایر سنگ آهن ایران است که در استان خراسان رضوی واقع شده است. میزان استخراج سالیانه این معدن حدود هفت میلیون تن می باشد این میزان استخراج در چشم انداز توسعه این معدن باید به 40 میلیون تن برسد تا نیاز واحدهای کنسانتره موجود در سنگان را تأمین کند. فرآوری این میزان از سنگ آهن، حجم زیادی باطله تولید خواهد کرد. سد باطله موجود در معدن پاسخگوی انباشت این حجم باطله حال از فرآوری نخواهد بود لذا نیاز به احداث سد باطله جدیدی می باشد و از طرفی، علیرغم ضرورت مبرم موجود به احداث سد باطله، یکی از مسائل ونگرانی های عمده مطرح در خصوص این طرح، تبعات زیست محیطی ناشی از آن بر محیط زیست تحت تأثیر فیزیکوشیمیایی، بیولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می باشد. لذا انتخاب محل مناسب احداث سد باطله از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این مقاله برای انتخاب محل مناسب اححداث سد باطله فاز 2 معدن سنگ آهن سنگان با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) ابتدا گزینه های موجود براساس معیارهای همچون فضای کافی برای انباشت باطله ها، هزینه انتقال باطله به سد باطله، دوری از قنات ها و سفره های آب زیرزمینی و نفوذپذیری زمین امتیازدهی و ارزیابی شدند. معیارهای دیگری که در تعیین محل احداث سد باطله موثرند، تاثیر یکسان برای گزینه های مورد نظر داشته لذا مورد ارزیابی قرار نگرفته اند. در نهایت گزینه ها با استفاده از روش FAHP رتبه بندی و گزینه برتر انتخاب شد.

انتخاب محل، روش تحلیل سلسله مراتبی فازی، سد باطله، سنگ آهن سنگان