فاطمه فیا ض خو - دانشجوی دکترای زمین شناسی اقتصادی دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال
منصوره حق پرست - دانشگاه پیام نور تهران

امروزه در کانسارهای فلزی به خصوص در کانسارهای آهن ماگمایی برآورد ذخیره فلزات و عناصر ارزشمند همراه اهمیتی روزافزون یافته است، به صورتی که حتی می تواند باعث تغییراتی اساسی در طراحی معدن و برنامه استخراجی معدن بشود. وانادیوم به علت کاربرد فراوان در صنایع استراتژیک از جمله این عناصر می باشد. کانسارهای آهن منطقه بافق از جمله کانسارهایی هستند که این عناصر ارزشمند در آنها یافت می شوند. کانسار آهن چاه گز واقع در 42 کیلومتری شمال غرب معدن آهن چغارت از جمله این کانسارها می باشد، که در دهه های گذشته بر روی آن کارهایی در حد پی جویی صورت گرفته است. این پایان نامه همزمان با انجام عملیات اکتشاف تفضیلی بر روی این کانسار صورت گرفته است. نخست بر روی این کانسار کارهای زمین شناسی و پتروگرافی صورت گرفته و پس از جمع آوری اطلاعات قبلی و جدید و فرآوری آنها با استفاده از نرم افزارهای مناسب و با ترسیم نمودارهای آماری و مدل های مناسب وضعیت توزیع عیار وانادیوم در کانسار مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی ها نشانگر میزان مناسب وانادیوم در کانسار سنگ آهن چاه گز می باشد. همچنین مدل سه بعدی این کانسار تهیه شده و ذخیره وانادیوم در آنها ارزیابی شده است. بر این اساس مجموع ذخیره کانسنگ در کانسار چاه گز در حدود 120 میلیون تن می باشد که عیار متوسط وانادیوم در کانسار برابر 0/26% می باشد که بالاتر از عیار حد جهانی وانادیوم می باشد. حتی عیار در بخش های شمالی و شرقی بالاتر رفته و به 0/5 درصد نیز می رسد. در نهایت این کانسار از نظر تناژ، عیار آهن، عیار وانادیوم و عیار تیتانیوم با 6 کانسار تیتانومنیتیت دیگر از مناطق مختلف جهان مقایسه شده و در این مقایسه دیده می شود که این کانسار به کانسارهای آهن ماگمایی با میزان تیتانیوم و وانادیوم پایین ( تیپ معدن آهن کایرونای سوئد) شباهت دارد.