محمد قربانی - دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

با توجه به اهمیت ارتقاء ضریب مکانیزاسیون کشاورزی از طریق سرمایه گذاری در ماشین های کشاورزی، با استفاده از الگوی توبیت به روش دو مرحله ای هکمن و بهره گیری از داد ه های مقطع زمانی مربوط به 573 بهره بردار کشاورزی استان خراسان رضوی، مطالعه ای برای بررسی عوامل موثر بر سرمایه گذاری در ماشین های کشاورزی صورت گرفت . نتایج نشان داد که متغیرهای تجربه بهره بردار، استفاده از سموم شیمیایی، نیروی کار خانوادگی، سطح زیر کشت، هزینه برداشت، سرمایه شخصی، دسترسی به اعتبارات بانکی و مالکیت زمین با تاثیر مثبت و سن بهره بردار، استفاده از بقولات در الگوی کشت و سطح دسترسی به ماشین های اجاره ای با تاثیر منفی بر میزان سرمایه گذاری در ماشین های کشاورزی موثر می باشند . همچنین تجربه بهره بردار ، تحصیلات بهره بردار، سطح زیر کشت، دسترسی به اعتبارات بانکی ، سرمایه شخصی، استفاده از سموم شیمیایی و مالکیت تاثیر مثبت بر اقدام به سرمایه گذاری بهره برداران در ماشین های کشاورزی است . ضرایب متغیرهای مجازی سطح دسترسی به اعتبارات بانکی، استفاده از سموم شیمیایی و مالکیت زمین نشان می دهد میزان سرمایه گذاری در ماشین های کشاورزی در گروه با امکان دسترسی به اعتبارات بانکی، استفاده از سموم شیمیایی و دارای مالکیت شخصی بیشتر از گروه دیگر می باشد. متغیرهای سن بهره بردار و سطح دسترسی به ماشین های اجاره ای بر احتمال اقدام به سرمایه گذاری در ماشین های کشاورزی تاثیر منفی دارند . با توجه به یافته ها به نظر می رسد پیشنهادات ارتقاء سطح دسترسی به اعتبارات بانکی به ویژه اعتبارات ارزان قیمت (ویژه ماشین های کشاورزی) از طریق طرح شرکت های لیزینگ ماشین های کشاورزی با اعتبارات یارانه ای و طرح بانک مکانیزاسیون کشاورزی ، توسعه سطح زیر کشت از طریق یکپارچه سازی اراضی کشاورزی، ایجاد انگیز ه های مالکیت در کشاورزان از طریق بازنگری در طول مدت واگذاری اراضی بویژه اراضی آستان قدس رضوی و ایجاد نظام آگاهی دهنده به بهر ه برداران در ارتباط با مزایای سرمایه گذاری در ماشین های کشاورزی از محل درآمد مازاد کشاورزی و اعتبارات بانکی ذیل در قالب بسته های سیاستی مبتنی بر تحرک در بخش ماشین های کشاورزی، بتواند به افزایش سرمایه گذاری، افزایش نرخ مالکیت ماشین های کشاورزی و در نهایت ارتقاء ضریب مکانیزاسیون کمک نماید.

لیزینگ، بانک مکانیزاسیون، مالکیت و توبیت