سیداکبر نیلی پورطباطبایی - استادیار و رئیس پژوهشکده مدیریت- پژوهشگاه شاخص پژوه-دانشگاه اصفهان
مجید تاجیک - نویسنده مسئول، دانشجوی دکتری مدیریت سلامت پژوهشگاه شاخص پژوه –دانشگاه اصفهان

زمینه: مدیریت نظام سلامت بعنوان یکی از مهارتها و وظایف اصلی ارائهدهندگان خدمات سلامت معرفی شده است، در حالیکه دانشجویان علوم پزشکی رشتههای مختلف علومپزشکی برای این امر تربیت نمیشوند و آموزشهای لازم را فرا نمی-گیرند واکثریت پستهای مدیریتی فقط و فقط در انحصار پزشکان است و دیگر کارکنان حتی با تحصیلات بالا و در رشته- های تحصیلاتی و کاری مرتبط با خود فرصتی برای مدیرشدن ندارند و اینها سبب اتفاقات ناخواسته پرهزینه در نظام سلامتمیشوند که پیامدهای ناگواری در اقتصاد بهداشت، تصمیمسازیها و اجرای مناسب سیاستهای بهداشت درسطح جامعهمیگردد. این مطالعه با هدف بررسی مروری بر وضعیت موجود در ایران و برخی کشورهای توسعه یافته جهت کاهش پیامدهای ناشی از مدیریت غیرعلمی مدیران نظام سلامت انجام شده است.روش: جهت انجام مطالعه مروری مزبور از روش کتابخانهای و جستجوی اینترنتی استفاده شده است، برای انجام جستجو بانکهای اطلاعاتی مرتبط داخلی وخارجی مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: بررسیها نشان دادکه مدیریت درنظام سلامت ایران دردست پزشکان است درحالیکه مطابق قوانین جهانی)کشورهای درحال توسعه( انتخاب مدیران درنظام سلامت ازیک چارچوب خاصی پیروی می کند و حداقل مدرک تخصصی , کارشناسیوبالاتر درمدیریت و اقتصادسلامت می باشد , آموزش پزشکان در زمینه های مختلف مدیریتی و مشارکت درجلسات مدیریتی راهکاری جهت کاهش شکاف بین مدیر- پزشک خواهد بود ولی دلیلی بر انتخاب وانتصاب آنان برپست های مدیریتی نمیشود. چنانچه بپذیریم که ایران یک کشوردرحال توسعه می باشد می بایست درهمه ابعاد , اصول برآن حاکم باشد و قسمتاول بند 2 معیارهای انتخاب مدیران پایه و میانی دردستوالعمل وزارت بهداشت این امکان را برای تصدی پست های مدیریتی توسط پزشکان دوره دیده ایجاد می کند. درنظامهای توسعه یافته درمان , پزشک عموما درجایگاه توان و مهارتشکار می کند وامور بهداشت ودرمان برعهده اوقرار می گیرد. متخصصان حوزه سلامت و مدیریت سلامت نیزدرجایگاه خودومسائل مالی وطرحهای توسعه مراکزدرمانی قرارمی گیرند. درایران باوجود این متخصصان مدیریت اقتصاد واقتصادسلامت درمراکز درمانی ونهادهای تصمیم ساز نظام سلامت استفاده چندانی ازآنان نمی شود. پزشکان در دانشگاه های علوم پزشکی آموزش های علوم مدیریتی را فرانمی گیرند اما بر مسند آن قدم می گذارند. نتیجه گیری: بکارگیری صحیح قوانین وضع شده برای انتخاب وانتصاب وتغییر مدیران به بهبودشرایط مدیریت تخصصی دروزارت بهداشت کمک می کند و پیشنهاد می شود برای حفظ شرایط موجود , آموزش مستمر پزشکان درابعاد گوناگون مدیریتی و مشارکت درجلسات برای کاهش شکاف بین پزشک-مدیر صورت گیرد و شرایط انتخاب و انتصاب مدیران میانی و پایه اصلاح گردد.

مدیریت، نظام سلامت، مدیران پایه ومیانی