محمد عبدالرحمان مرحبا
عبدالله امینی پور

فلسفه ی اسلامی، یکی از جنبش های عقلانی است که در پرتو اسلام و تمدن اسلامی به وجود آمده و از جهت های مختلف از جمله فلسفه ورزی در عقاید اسلامی، سازگار ساختن و نزدیک کردن اسلام با فلسفه های وارداتی به دنیای اسلام، یا صرفاً برای تفسیر دیدگاه فرقه ای از مسلمانان در زمینه ی الوهیت، هستی و حیات، با اسلام ارتباط پیدا کرده است. همه ی اینها شاهدی هستند بر این که اسلام، برای تبیین و تفسیر خود نه فقط از دانش های درون دینی و علوم نقلی، بلکه از علوم عقلی و تعقل نیز بهره می گیرد. اما از بدو ظهور نهضت شرق شناسی، پژوهشگران، در باب نام فلسفه ی اسلامی، امکان وجود آن و کسانی که پیاه گذاران فلسفه ی اسلامی بوده اند، اختلاف نظرهای بسیاری داشته اند و نیز در تمامی مباحث و موضوعات متعلق به میراث عقلانی اسلامی، و این که چقدر در آن، اصالت و نوآوری وجود دارد و حتی در مباحثی بیش از این، اختلاف نظرهایی داشته و هنوز هم دارند. گرچه پژوهشگران درباره ی فلسفه ی اسلامی اختلاف نظر دارند، اما تمامی جنبش های عقل گرایانه در قرون وسطا ( اعم از اسلامی، مسیحی، یهودی و بت پرست ) نیز محل نزاع و مناقشه بوده و هست. برای نمونه، درباره ی ارزش فلسفه ی مسیحی و میزان اصالت و دری و نزدیکی آن از فلسفه ی یونانی و اسلامی، اتفاق نظری وجود ندارد. هنوز درباره ی اصالت قدیس توماس آکویناس و استقلالش از فیلسوفان اسلامی - به طور عام - و از ابن رشد - به طور خاص - بحث و مناظره ی بسیار گرمی جریان دارد.