حسین اترک - استادیار دانشگاه زنجان

در این مقاله مفهوم وظیفه در اخلاق کانت را از سه منظر معناشناسی، معرفت شناسی و وجودشناسی مورد بررسی قرار داده ایم. به لحاظ معناشناسی وظیفه عملی است که شخص به انجام آن ملزم می شود. الزام، ضرورت یافتن یک فعل اختیاری تحت دستور عقل است. از منظر معرفت شناختی، عقل منشأ احکام و وظایف اخلاقی است؛ احکام اخلاقی، احکام تألیفی پیشینی هستند و امر مطلق راه تشخیص وظایف اخلاقی خود است. به عقیده ی کانت، عقل کاشف احکام اخلاقی است نه جاعل آن. از منظر وجودشناختی، کانت به واقع گرایی اخلاقی باور دارد. وی انواع و اقسام مختلفی از وظایف را بر می شمارد. از نظر او احکام اخلاقی مطلق به معنای عدم مشروط بودن به یک غایت و استثناپذیر هستند، ولی با این وجود، تعارض میان وظایف امکان ندارد. نظریه ی اخلاقی کانت بر پیش فرض های معرفت شناختی، انسان شناختی، ارزش شناختی متعددی مبتنی است.

دلالت صلب، ویژگی ذاتی، ذات گرایی، ضرورت منشأ، کریپکی