ولی الله حسومی - استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان

مقاله ی حاضر به بررسی روش فقه الحدیثی سید مرتضی در تأویل روایات - در کتاب امالی - می پردازد. سید مرتضی در کتاب امالی تصریح کرده که هرگاه خبر از قسم خبر واحد باشد که علم آور نیست و ظاهری متفاوت و مخالف با مطلب معلوم و قطعی داشته باشد، در صورت امکان، باید ظاهر آن را به گونه ای تأویل کرد که موافق و مطابق با حق و واقع باشد، در غیر این صورت رد این خبر و باطل دانستن آن واجب است. او از روش های گوناگونی در تأویل و تبیین روایات بهره گرفته است؛ از جمله : حمل حدیث بر معنایی خلاف ظاهر، کنایی و تمثیل و ... با استناد به قرینه های متصل و منفصل، حمل لفظ بر مجاز با قرینه های مختلف، بهره گیری از محسنات لفظی و معنوی در تأویل روایات، حمل لفظ از معنای مصطلح شرعی به معنای لغوی، حمل حدیث بر اشتباه و توهم راوی. او به کارگیری روش های دقیق عقلی و بهره گیری از جنبه های ادبی، اصولی را برای درک و فهم دقیق تر احادیث پی ریزی کرد.

امالی، سید مرتضی، تأویل، محسنات لفظی و معنوی