حبیب الٰله بابایى - عضو هیئت علمى پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامى

طبقه بندی هایى که تاکنون در مورد علوم انجام گرفته یا برپایه سلسله نظام آفرینش بوده است یا براساس طبقات ادراکات انسانى (قوای حافظه، متخیله و عاقله) عنوان شده و یا برمبنای مراحل کمالات سلوک آدمى شکل یافته است، ولى همه طبقه بندی های ممکن در علوم، در این سه رویکرد منحصر نیست، بلکه دانش ها از جمله دانش های اسلامى را مى توان براساس نیازهای انسانى (اعم از نیازهای مادی و نیازهای معنوی) و نظام خلأهاو خواسته های بشر امروز نیز طبقه بندی کرد. در این مقاله، پس از تبیین جایگاه مقوله «تمدن» به مثابه کلان ترین واحد انسانى اجتماعى در طبقه بندی های موجود علوم، ضرورت طرح ملاک های تمدنى و منطق نظام نیازهای اجتماعى را در طراحى طبقه بندی علوم اسلامى مطرح کرده و بر لزوم ارتباط های دوسویه میان حوزه عمل و نظر و حتى تقدم عمل بر نظر در سطوح تمدنى اصرار مى کنیم.

تمدن، طبقه بندی علوم، نظر و عمل، نظام نیازها