مهدی خاکزند - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
داود قربانزاده - کارشناس ارشد مهندسی طراحی محی طزیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشکده محی طزیست و انرژی، گروه طراحی محیط زیست، تهران، ایران.

در ادیان مختلف همواره اموری ب هعنوان مقدس وجود داشته که پاسخگوی بنیاد یترین نیازهای انسان که توجه و اشتیاق برای رسیدن به «کمال مطلق » و تقرب و توسل به اوست، می باشد. از اینرو در جوامع امروز که نیاز به آرامش روانی و معنویات بیش از پیش احساسم یشود؛ مناظر مقدس شهری به عنوان بخشی از مناظر فرهنگی، عجی نشده با آداب و رسوم و آیین و مذهب جوام عشهری، توانسته استبا سوق دادن انسان از مادیات به سوی معنویات در ارتقاء ارز شها و اعتقادات سهم ب هسزایی داشته باشد. بررس یها نشان م یدهد افراد در مواجهه با این مناظر م یتوانند شاهد فنومن یا پدیدارهایی باشند که به فضا یا منظر مقدس معنا داده و در مواجهه با ذهن، ایجاد مفهوم خاص نمایند. بنابراین، نوع نگرش و باورهای آدمی درباره زندگی و منظر پیرامون خود، در بهره مندی از آرما نهای مطلوب او بسیاراثر گذارند. از طرفی فرآیند طراحی با نگاهی پدیدار شناسانه در مناظر مقدس، این امکان را مهیا ساخته تا با دیدن این مناظر، نسبت به ادراک فضا، تقویت حس مکان و هویت بخشی به منظر پرداخته و بدی نگونه موجبات حفظ و ارتقاء ارز شهای فرهنگی و مذهبی را درجوامع بشری به وجود آورد. هر پدیدار با ایجاد معانی و مفاهیم گوناگونی که در ذهن انسان شکل م یدهد، با محیط و فضاهای پیرامونخود ایجاد رابطه کرده و همین ارتباط م یتواند زمینه ای برای شک لگیری، به تصویر کشیدن و ب ه طور کلی، به عینیت بخشیدن فضاها را فراهم آورد. در ادامه پدیدارهای نشأ تگرفته از ذهن و تجربه ناظرین در برخورد با این مناظر مورد بررسی قرار گرفت که برای هر یک شاخص ههایی درنظر گرفته شد. این تحقیق با رویکرد پدیدا رشناسانه و روی ه مگذاری موارد شناسایی شده منطبق با نیازها و خواست ههای استفاده کنندگان و زائرین، نسبت به معرفی و تعیین فضاهای مورد نیاز این پدیدارها، گام برداشته و نشان م یدهد م یتوان با استفاده از روش مذکور و تعیین شاخص های طراحی، مناظر مقدس را در قالب فضاهایی مشخص نظیر فضاهای معنوی، یادمانی، تعاملات جمعی، نیایشی و فضاهای مکث، معرفی و ارائه نمود

پدیدارشناسی، طراحی منظر، منظر شهری، منظر فرهنگی، منظر مقدس