سحر حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
علی اصغر نصرالله نژاد قمی - استادیار،دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
علیرضا نبی پور - استادیار ،دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
احد یامچی - استادیار ،موسسه تحقیقات برنج آمل

تنوع ژنتیکی اساس اصلاح نباتات میباشد. در این مطالعه، بررسی تغییرات ژنتیکی تعدادی از لاینهای جهش یافته نسل هفتم (M7) آفتابگردان حاصل از تیمار لاین 613-AS با دوز ۷۵ گری اشعه گاما با استفاده از نشانگر ISSR بررسی شد. تعداد ۱۰ آغازگر ISSR| با تکثیر مناسب در واکنش زنجیرهای پلیمراز برای انگشت نگاری لاینهای جهش یافته آفتابگردان استفاده شدند. در مجموع تعداد ۲۳۷ نوار به وسیله آغاز گرهای ISSR تکثیر شد که تعداد ۷۷ نوار در بین تمام لاین ها یک شکل و ۱۶۰ نوار چند شکل بودند. نتایج نشان داد. که بیشترین درصد چند شکلی مربوط به آغازگر 26_ISSR (٪۸۴) و کمترین درصد چند شکلی مربوط به آغازگر 21_ISSR (٪۱۳) می باشد. با استفاده از ضریب تشابه جاکارد، بیشترین شباهت (۰.۹۱) بین لاین های 2-135 - M7 با 1-214 - M7 و کمترین شباهت )...( مربوط به دو لاین 613-M7-676-1-1, AS بورد. ماتریکس تشابه حاصل از ضریب جاکارد و دندو گرام حاصل از تجزیه خوشه ای به روش UPGMA ترسیم گردید. نتایج نشان دهنده این است که نشانگرهای ISSR می توانند به نحو مطلوبی برای شناسایی تنوع موجود در نواحی بین ریز ماهوارهای در ژنوم آفتابگردان بکار روند. با استفاده از تابش گاما می توان تغییرات ژنتیکی پایدار ایجاد کرد و با یافتن جهشهای مفید می توان از این لاین های موتانت در برنامه اصلاحی استفاده کرد.

آفتابگردان، اشعه گاما، نشانگر ISSR تنوع ژنتیکی، تجزیه خوشه ای