صمد جوکار - گروه فنی و منهدسی، پردیس، علوم و تحقیقات فارس، دانشگاه آزاد اسلامی
غلامحسین منتظری - گروه فنی و مهندسی واحد مرودشت دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت ایران

محاسبه اشباع آب و اشباع هیدرکروبر، بطور غیر مستقیم با استفاده از نمودارهای پتروفیزیکی و فرمولهای مختلفی که در آن از این نمودارها استفاده می شود بدست می آید رایج ترین و اولین فرمول محاسبه اشباع آب، رابطه آرچی و می باشد و طی سالهای متمادی توسط محققین مختلف ایم رابطه تکمیل شده است بطوری که روابط دوال واتر، واکسمن اسمیت، ایندونیزیا، جوسز، سمیندوکس تکمیل شده رابطه آرچی می باشند همه این روابط دارای سه ضریب سیمان شدگی m پیچاچیپی a و توان اشباع آب n می باشند آرچی این ضاریب را براساس آزمایشات خود بر روی مخازن ماسه سنگی تعیین نمود و اعداد ثابتی را ارائه نمود اما در مخازن کربناته مقدار ضریب سیمان شدگی به مقدار و نوع تخلخل، تراوایی، بافت سنگی، شوری آب سازند،نحوه توزیع حفرات ونحوه ارتباط این حفرات بستگی دارد و از نمونه ای به نمونه دیگر تغییر می کند به همین دلیل این ضرایب به خصوص سیمان شدگی را نمی توان ثابت در نظر گرفت همچنین استفاده از روابط تجربی غیر بومی، جهت این ضریب منجر به خطای زیادی در محاسبات اشباع آب و در نتیجه حجم هیدرکربن مخازن می شود رد این مطالعه به منظور بررسی ارتباط بین ضریب سیمان شدگی و تخلخل، تعداد 61 نمونه ازمخزن دالان بالایی در چند میدان گازی حوزه فارس داخلی و ساحلی انتخاب شد سپس با استفاه از رواب طبین فاکتور مقاومت سازندی و تخلخل مغزه، رابطه ای جدید برای ضریب سیمان شدگی ارائه شد. در انتها نیز با استفاده از روابط تجربی ضریب سیمان شدگی روابط بورای شل، ستی، عدد پیش فرض و رابطه تخمینی پارامترهای پتروفیزیکی مخزن محاسبه و نسبت به یکدیگر حساسیت سنجی شدند و درصد اختلاف روابط موجود نسبت به رابطه تخمینی مشخص شد به عنوان مثال درصد اختلاف روشای شل، ستی، بورایی و عدد پیش فرض نسبت به رابطه تخمینی در این مطالعه بطور میانگین برابر: 24/7%، 13/1%، 10/8% می باشد که این مقادیر حساس و تاثیرگذار بوده، مخصوصا رابطه شل که درصد اختلاف بعضی از پارامترها به 36% نیز می رسد همچنین در تخلخل های کمتر از 7% بطور کلی نتایج رابطه شل با دیگر روابط و مخصوصا رابطه تخمینی همخوانی ندارد.

حجم هیدروکربور درجا، ضریب سیمان شدگی، توان اشباع اب، معادلات اشباع آب، تخلخل، فاکتور مقاومت سازند، انالیز مغزه