علیرضا خادم - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، گروه حقوق، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

یکی از مهم ترین مباحث قانون آئین دادرسی کیفری، تفتیش و بازرسی منازل و اماکن و اشیاء است که فصل پنجم از قاانون مذکور را به خود اختصاص داده است. اهمیت این موضوع بدان جهت است که رابطه تنگاتنگ و نزدیکی با حقوق و آرامش و امنیت افراد دارد. چنانچهتفتیش و بازرسی با حقوق اشخاص مزاحمت نماید، در صورتی مجاز است که از حقوق آن ها مهم تر باشد. در نتیجه قانونگذار خواسته تا باسخت گیری در صدور تفتیش و بازرسی منزل و اماکن، از حقوق افراد و امنیت و آسایش زندگی آنها حمایت نماید. قانون به منظور حفظ و رعایت حقوق شهروندی برای تفتیش و بازرسی منازل الزاماتی را قائل شده است: ظن و دلایل قوی وجود داشته باشد. اجازه خاص مقامقضائی کسب شده باشد. مورد بازرسی و تفتیش باید بسیار مهم تر از حقوق شهروندان باشد. حتی المقدور باید با حضور افرادذینفع یا وابستگان وی در محل بازرسی انجام شود. تفتیش و بازرسی باید در روز انجام شود و بازرسی هنگام شب صرفا باید بر اساس ضرورتی خاص باشد که جهت این ضرورت را نیز، قاضی باید در صورت مجلس قید کند. در حین بازرسی و تفتیش نباید خسارتی به اشیا و اموال متهم وارد شود.

تفتیش، بازرسی، منزل، کشف جرم، حقوق کیفری