زهره شهبازی - کارشناس ارشد معماری / دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد ،
سیدعلی اکبر کوشش گران - دکترای معماری، عضو هیئت علمی / دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد

از دیرباز اتحاد و همدلی در میان عشایر بختیاری زبان زد خاص و عام بوده است.اتحادی که ریشه در باورها و ارزش هایی دارد که در ساختار اجتماعی ایل و در قالب مشارکت جمعی، به منصه ی ظهور می رسد. اگرچه کوچ به عنوان درام اصلی زندگی عشایر شناخته شده است،اما آنچهکه عشیره را فارغ از زندگی کوچ نشینی یا سکنی گزینی، از سایر افراد جامعه جدا می سازد ،وجود خصایصی رفتاری است که ریشه در مفاهیم و ارزش های نظام ایلی دارد.این امر با گذشت قرن ها از دوره ی کوچ نشینی فراگیر تا عصر حاضر در قالب عوامل سامان دهنده ای همچون همدرنگی و هیاری، عناصری چون تش و حوزه های متفاوتی چون رقص،موسیقی،ادبیات،دست بافته ها،معماری و... بروز می یابد. در عصر حاضر پدیده ی اسکان در دو شکل اجباری و داوطلبانه با ابعاد متنوع خود، موجب تغییرات بسیاری در وجوه مختلف زندگی عشایر شدهاست. عدم توجه برنامه ریزان به عوامل و عناصر سامان دهنده زندگی اصیل عشایر، در شهرک های اسکان،فرآیند گذاراین افراد را از زندگی عشایریبه زندگی شهری ،با دشواری مواجه می سازد. سؤال اصلی ای که تحقیق حاضر بدان می پردازد این است که عوامل و عناصرسامان دهندگی در شیوه ی زندگی اصیل عشایر کدامند؟مابهازای کالبدی این عوامل به چه شکلی در زندگی معاصر آنان بروز می یابد؟ در این مقاله تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد که،کل یک و دوور یک بودن، هیاری ، هم درنگی ، خودکفایی ، خاطره انگیزی، سادگی و خلوص وچند عملکردی بودن از مهمترین عوامل سامان دهنده در زندگی عشایر بختیاری است. بدین منظور تحقیق حاضر با استفاده از ترکیبی از ابزارهای تحقیق به شکل انجام مصاحبه های باز و مشاهده از درون و بیرون در منطقه ی کوهرنگEtic Emic در کنار مطالعات کتابخانه ای و بررسی موسیقی،ادبیات و مونوگرافی های قوم نگارانه و با روش تحلیل محتوای ()، دستاوردهای حاصله ، به ارائه ی راهکارهای طراحی برای ما به ازای کالبدی عوامل سامان دهنده پرداخته است.

عوامل وعناصر سامان دهندگی ،سکونت ،عشایر بختیاری