کیانوش سوزنچی - استادیار، دانشگاه تربیت مدرس،
سمیرا سوری - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری منظر، دانشگاه تربیت مدرس

منظر به عنوان مخزن ارزش های ناملموس و معانی بشری که موجودیت ما را پرورش می دهد می باشد. منظر مرکز عصب خاطرات شخصی و جمعی ما می باشد. مهم ترین وجه فرهنگ نه بناهای تاریخی، نه آثار و هنر گذشته، نه پالایش بیشتر فعالیت های فرهنگی است بلکه تقویت حس اعتماد بهنفس و هویت برای ترکیب کردن میراث با جامعه است. محور اساسی تحقیق این نکته است که خلق مکان هایی که فرهنگ در آنها متجلی شدهاست، منحصراً از طریق ضمیمه کردن ارزش های مردم به منظر و حس همراه آن ها از مکان و هویت امکان پذیر است. فرهنگ کیفیت متمایز هر جامعه است بنابراین ما با تجلی فرهنگ در منظر آن را واجد کیفیتی ویژه و مخصوص به زمینه ی خود می کنیم به عبارتی ما مکان را خلق می کنیم. نداشتن معنا یکی از مهم ترین عواملی است که باعث از دست رفتن هویت در مکان های شهری امروزی شده و همچنین سبب می شودشهرهای کهن با بافت و معماری ارزشمند به راحتی توسط افراد از بین رفته و نابود شوند و جای خود را به مکان های بدون هویت دهند. بنابراین مادر این مقاله بر معنا تأکید ویژه ای خواهیم داشت. هدف اصلی این مقاله ارائه راهکارهایی برای تجلی فرهنگ ناملموس در منظر با تأکید بر عامل معنا می باشد و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه ای و اینترنتی می باشد. بنا به تحلیل های این تحقیق، بر اساس تعریف های مختلف از فرهنگ، وجوهات فرهنگ به دو دسته ملموس و ناملموس طبقه بندی شده است؛. عوامل ناملموس شامل آن دسته از عوامل اند که با چشمنمی توان دید. برای نیل به هدف اصلی تحقیق که همانا ارائه راهکارهایی برای تجلی فرهنگ ناملموس در منظر است؛ با توجه به رابطه تنگاتنگ تجلیفرهنگ در منظر و مفاهیم مربوط به مکان سازی مفاهیم مربوط به فرهنگ و حس مکان را را با هم تطبیق داده تا بتوانیم راهکارهای فضایی برای تجلی فرهنگ در منظر را پیدا کنیم. بر اساس این تطابق ما به دو دسته عوامل تأثیرگذار در خلق فرهنگ رسیده ایم شامل عوامل عینی و عوامل معنایی. عوامل عینی به دو عامل مهم فعالیت و کالبد می پردازند. در ارتباط با عامل معنا به 5 راهکار فضایی برای رسیدن به تجلی ارز ش های ناملموس در منظر عنوان شده است شامل: استفاده از نشانه ها؛ استفاده از هنر جمعی؛ خلق فضاهای عمومی درخور فرهنگ و برای حدوث واقعه؛ ایجاد حریم و خلوت و تقویت دسترسی عمومی.

منظر، فرهنگ ناملموس، معنا، حس مکان