نگاهی به ابعاد عملکردی، بصری، حسی و اجتماعی کافه های شهر

انواع فضاهایی را که در شهرهای امروز ایران به پذیرایی با خوراکی های سبک و انواع دمنوش و نوشیدنی های غیرالکلی اختصاصدارند می توان به سه دسته اصلی تقسیم کرد: قهوه خانه های قدیمی، کافی شاپ های بسته و کافه های شهری. در این میان، کافه هایشهری نسبت به انواع دیگر در ارتباط پویایی با فضای شهری قرار دارند و در آنها حضور مهمانان، معمولا محدود به فضای داخلینیست. این کافه ها به همین دلیل، از ابعاد مختلف بر فضای شهری تاثیر میگذارند و پیوند آنها با فضای شهری، کیفیتی خاص واهمیت بیشتری به آنها میبخشد. بعد عملکردی این کافه ها، امکان استراحت، دیدارهای کاری و دوستانه را همراه با پذیرایی ازشهروندان و گردشگران فراهم می آورد و فضایی کارآمد برای رفاه همگانی ایجاد مینماید. ابعاد بصری و زیباشناختی آنها نیز هم تاثیرمستقیم بر زیبایی جداره شهری و القای هویت به سیمای شهر دارد و هم دید از درون یا محوطه مقابل کافه را به منظره و محیطپیرامون مقدور می سازد. حواس دیگر انسانی مانند بویایی، شنوایی و البته چشایی هم از کافه تاثیر می پذیرند و افزون بر اینها یکی ازمهمترین ابعاد این فضاها، جنبه های روانشناسانه و ایجاد حس تعلق در مخاطبان است.همچنین کافه ها توان قابل توجهی در تقویتبعد اجتماعی فضاهای شهری دارند و محیط مناسبی برای حضور مردم در کنار یکدیگر به شمار میروند. متاسفانه اغلب پاتوق هایمدرن شهرهای ایران، از نوع کافی شاپ های بسته هستند و در کافه های شهری نیز، توان فضاها، برای تعامل اجتماعی و تقویت غنایحسی شهر تقریبا نادیده گرفته شده است.بسیاری از فضاهای قدیمی مشابه مانند چایخانه ها نیز از شکل اصیل خود فاصله گرفته وبه فضاهایی اغلب ناخوشایند و بدون کمترین ملاحظات بصری و حسی تبدیل شدهاند که نمی تواند در تقویت ابعاد اجتماعی وروانشناسانه فضاهای شهری نقش مناسبی ایفا کنند. با توجه به کاهش تدریجی بسیاری از ویژگی های مطلوب و آرمانی فضای شهریدر شهرهای بزرگ ایران، استفاده درست از کافه ها به عنوان پاتوق و افزایش حضور آنها در فضای شهری و پیشگیری از تبدیل آنها بهفضاهایی بسته ، محدود و تک بعدی ، می تواند نقش مهمی در ارتقای حس مکان و بهبود کیفیت فضاهای شهری داشته باشد. برایدستیابی به چگونگی استفاده درست از این کافه ها، باید ابعاد عملکردی، بصری، حسی، روانشناختی و اجتماعی آنها بررسی شود والگوی موثر آن در همه ابعاد معرفی گردد. فضایی که بتواند در بعد بصری و حسی بر زیبایی و غنای حسی فضای شهری بیفزاید،دارای نقش موثری در ایجاد حس تعلق به شهر و تشویق به جمعگرایی در مردم باشد و تمایل مردم را به تعامل اجتماعی و حضوردر کنار یکدیگر افزایش دهد.

Keywords:

کافه های شهری , پاتوق های شهری , حس مکان , تعامل انسانی