حمیدرضا آویشی
نجمه سیدعلی

شهر سوخته جزو شهرهای بسیار پیشرفته زمان خود بوده است. این نکته نه تنها در بقایای آثار معماری،کارهای ظریف دستی بر روی سنگ مرمر و سفال و گل و حصیر دیده می شود، بلکه به سازماندهی اجتماعی شهرنیز بازمی گردد که دارای تشکیلات منظم و مرتبی بوده است. آثار باقیمانده نشان دهنده آن است که شهر طیهزاره سوم پیش از میلاد دارای یک نظام مرتب و منظم آبرسانی و تخلیه فاضلاب بوده و حتی دانش پزشکی یا(جادوگری علمی) تا حدی پیشرفت کرده بود که پزشکان شهر نه تنها به علومی چون شکسته بندی آگاه بوده اند،بلکه می توانسته اند به اجرای اعمال شگفت انگیزی چون جراحی جمجمه دست زنند. (سید سجادی، 76:1383)شهر سوخته برای مدت یکهزار سال مرکز و پایتخت منطقه ای به شمار می رفته که از قندهار تا سواحل مکران راتحت کنترل خود داشته و در این مقام در ارتباط با سایر محوطه ها و شهرهای باستانی هزاره سوم پیش از میلاددر شرق، غرب، شمال و جنوب بوده و به عبارت دیگر، پایتخت و مرکز حوزه فرهنگی هیرمند به شمار می رفته است.همین دلایل و نیز تعلق به سرزمین سیستان، نگارنده را بر آن داشت که با جستوجو و کنکاش در هنر سرزمینسیستان، تلاش خود را برای بازیابی و روشن نمودن جنبه های فرمی و شکلی آن به انجام برساند.