مجید ریاحی زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد میانه
فدرا امینی بدر - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد میانه

همیشه در طول تاریخ، معماری دوران، مستقیماً از تفکرات و عقاید بشری سرچشمه می گرفته چنانچه با بررسی، تحلیل ونقد آثار هر دوره، از غارنشینی تا معماری کنونی، میتوان تا حدودی به بحرانهای جوامع بشری آن روز دست یافت. دراین میان معماری مذهبی اوج شکوفای هنر معماری و تجلی گاه قدرت و عظمت شریعت و مذهب هر قوم و قبیله ای بودهاست که گاهاً مشترکات و بعضاً تناقضاتی با هم داشته اند. در طول تاریخ، مسیحیت و اسلام، با مواضع مشترک دریکتاپرستی، کلیسا و مسجد را نامد عینیت بخشیدن به عقاید مذهبی شان می دانستند و می کوشیدند تا سرحد معماریاسلامی و مسیحی را در این بناها جلوه گر سازند. کلیسا و مسجد ساختار معماری و روانشناسی منحصر به فرد خود رادارند که هرکدام از آنها برای پیروان آن مکتب توضیحات و توجیهات مردمی- مذهبی خود را دارست. در بین ریزفضاهای این دو مکان، یکی از عناوین مشترک محراب ها هستند که در بعضی از دست نوشته ها از آنها به مهرابه یاد شدهاست. تحلیل و بررسی شباهت ها و تفاوت های این عنصر معماری در دو دین متفاوت (اسلام- مسیحیت) چه از لحاظکاربردی، پلانی، قومی قبیله ای، ارتباطی، روانشناسی، موقعیتی و ... باعث روشن تر شدن هر چه بیشتر اهمیت و ظرافتهای ادیان الهی در پرورش مومنین می شود. مکانی که همیشه به عنوان قلب تپنده مساجد و کلیساها برای طراحان وسازندگان این بناها از ارزش و توجه بسزایی برخوردار بوده و نمودی از اوج توانائی هایشان در طول فرایند طراحی وساخت بوده است. این نوشته گذریست بر ضرورت و روند شکل گیری و تغییرات محراب یا مهرابه از عهد کلیسا تا تولداسلام در مساجد می باشد.

محراب، مهرابه، مراوه، هخال، مذبح