سیمین مکی - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته رسوب شناسی و سنگ شناسی رسوبی،دانشگاه هرمزگان، بندرعباس،ایران
پیمان رضایی - استادیار ،گروه زمین شناسی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس،ایران
حمیدرضا پیروان - دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری،تهران ،ایران

با شناخت شاخص های مؤثر بر فرسایش پذیری نهشتههای مارنی می توان در اولویتبندی آنها برای اصلاح و بهبود این اراضی به منظور کاهش فرسایش و تولید رسوب اقدام نمود. در این تحقیق به بررسی ارتباط بین نوع فرسایش و ویژگیهای رسوب شناسی در اراضی مارنی دو سازند میشان و آغاجاری در باختر بندرعباس پرداخته می شود. ۱۸ نمونه ی رسوب، با در نظر گرفتن حداقل ۳ تکرار در دو واحد مارنی میشان و آغاجاری در باختر بندرعباس در شیب های ۱۰ و ۲۰ درصد در دو نوع فرسایش سطحی و خندقی، برداشت گردید. پس از انجام آزمایشات مشخص شد در دو سازند میشان و آغاجاری، مقدار گل در فرسایش سطحی نسبت به فرسایش خندقی بسیار بیشتر است. از فرسایش سطحی به خندقی و تونلی شدت فرسایش و میزان تولید رسوب بالاتر میرود. در فرسایش سطحی، مارن میشان نسبت به مارن آغاجاری دارای رس و سیلت بیشتری می باشد و لذا مقاومت بیشتری در برابر فرسایش و انتقال رسوب نشان میدهد. در شکل فرسایش خندقی در هر دو سازند میشان و آغاجاری، میزان ماسه نسبت به مجموع سیلت و رس به شدت افزایش یافته به نحوی که بافت نمونه از نوع ماسهی سیلتی تا ماسه ای تغییر می کند در حالیکه در شکل فرسایش سطحی در هر دو سازند یادشده، میزان ماسه کاهش شدید یافته و بافت رسوب از نوع سیلت ماسهای تا سیلت تغییر می کند. با افزایش میزان ماسه نسبت به اجزاء ریزدانه تر سیلت و رسی، واگرایی خاک افزایش یافته و توسعه ی فرسایش تونلی و خندقی فراهم می شود. افزایش اجزاء ریزدانه تر سیلت و رس سبب افزایش چسبندگی خاک مارنی شده و لذا با افزایش مقاومت در مقابل کنش آب، فرسایش سطحی در این اراضی غالب میشود. یافته های این تحقیق، به خوبی نقش تغییرات بافتی در شکل و شدت فرسایش آبی را نشان می دهد.

مارن، فرسایش پذیری، ویژگیهای رسوب شناسی، سازندهای میشان و آغاجاری، بندرعباس