موسی اسلامی مؤخر - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زابل
محمد میر - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زابل

طنز نوعی تنبیه اجتماعی است، با ماهیتی جدی و قالبی شوخ طبعانه که با بیانی کنایی، مفاسد و حقایق تلخ اجتماعی را به صورت اغراق آمیز در لفافه ای از خنده و استهزاء به قصد اصلاح امور جامعه نشان می دهد. خنده حاصل از طنز خنده شادمانی نیست، بلکه خنده ای تلخ و تفکر برانگیز است. طنز و طنز پردازی یکی از فنون و شگردهای بیان هنری و مؤثر در ادبیات است. شاعران دوره مشروطه و از جمله پروین اعتصامی از این نوع ادبی در راه رسیدن به اهداف انقلابی خود بهره جسته اند. پروین اعتصامی از جمله برجسته ترین شاعران دوره مشروطه می باشد، که از طنز و طنز پردازی در اشعار خود استفاده کرده است. در این جستار که با هدف شناخت هر چه بهتر مضامین و درون مایه های طنز در اشعار پروین اعتصامی انجام شده، به شیوه توصیفی -تحلیلی تلاش گردید تا به طور دقیق و موثق به محتوا و درون مایه های طنز در اشعار این شاعر معاصر پرداخته شود. نتیجه این پژوهش بیانگر این نکته است که مضامین و درون مایه های طنز در اشعار پروین اعتصامی از تنوع، گستردگی و حسن تأثیر چشمگیری برخوردار بوده و عاملی اساسی در شهرت و ماندگاری این شاعر معاصر و اشعار طنزآمیز او برشمرده می شود

مضامین و درون مایه، طنز، پروین اعتصامی، شعر مشروطه