حمید عالی کردکلائی - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی.دانشگاه پیام نور، ایران
حسن شامیان - استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی.دانشگاه فرهنگیان، ایران
قاسم قهارپور - دانش آموخته ی کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، ایران

هدف نویسندگان مقاله ی حاضر آن است تا نشان دهند، فعل مرکب از مباحث اساسی دستور زبان فارسی است و از دیرباز درباره ی آن دیدگاه های متفاوتی وجود داشت. اخیراً دستور نویسانی نیز با نگاهی تازه به بررسی آن پرداخته اند. در این نوشتار، مهم ترین نظریه های دو جناح سنتی و نو را به نقد و داوری می نشینیم و با بررسی و تحلیل ساختار فعل مرکب در نمونه هایی از غزلیات حافظ، عملاً آن نظریه ها را واکاوی می کنیم. باید اذعان کرد، بدون شناخت دقیق فعل مرکب، درک متون ادبی بویژه متون تاریخی دشوار و گاهی ناممکن است. با مقایسه ی میان دیدگاه های دستورنویسان سنتی(تجویزی) و ساختگرا(توصیفی) به این نتیجه می رسیم که دستورنویسان نو(توصیفی) معیارها و راهکارهای مناسب تری برای شناخت فعل مرکب ارائه نمودند و به علاقمندان توصیه می شود که برای بررسی و شناخت بهتر فعل مرکب، دیدگاه دستورنویسان ساختگرا را مد نظر خود قراردهند.

ساختمان فعل، دستور سنتی و توصیفی(ساختگرا)، نقد و تحلیل، غزلیات حافظ