محمد رضایی - استادیار، دانشکده علوم انسانی، رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان؛ ایران
حسن رحماندوست - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سمنان؛ ایران

در پژوهش حاضر اندیشه و مسلک عرفانی عزیز نسفی بررسی شده و مهم ترین شاخصه های عرفانی وی مطرح گشته است. عزیز نسفی از عرفای نامدار قرن هفتم هجری است که احتمالاً به سال 596ق در شهر نسف دیده به جهان گشوده و تا پیش از سال 700ق در ابرکوه دیده از جهان فروبسته است. زندگی وی عموماً با دربدری همراه بوده و اطلاعات زیادی از آن در دست نیست. چیستی عناصر اصلی و سازنده عرفان عزیز نسفی، و اینکه اندیشه ها و تفکرات وی از کجا مایه گرفته، پرسش اصلی این پژوهش بوده است. لذا در این پژوهش در ضمن پرداختن به مباحث مهم عرفان قرن هفتم که همواره نقل مجالس صوفیه بوده، آراء و عقاید نسفی و اندیشه های وی در رابطه با مسائل مهم صوفیه طرح و تحلیل شده است. هم چنین در نگاه دیگر، نگارندگان این جستار نشان داده اند که نسفی در برخی مواضع وامدار تفکر قدما و اساتید خود بوده و در برخی مواضع مبدع و مبتکر بوده است. وی از پیشگامان تصوف علمی است و در مشرب وی، هم نشانه های تفکر کبرویه و هم نشانه های اندیشه ابن عربی دیده می شود. در این جستار هدف بر این است که شاخصه های عرفان نسفی را برشمریم و آراء او را در رابطه با مسائلی که محل نزاع عرفا بوده است، بررسی و شرح نماییم.

نسفی، عرفان و تصوف، کمال، تصوف علمی، ابن عربی، کبرویه